«Κάνε το χόμπι σου επάγγελμα και επιχείρηση», είναι μία φράση που σίγουρα θα την έχεις ακούσει χιλιάδες φορές από αρκετούς υποτιθέμενους γκουρού που είναι βολεμένοι, έχοντας φτιάξει τη ζωή τους, και πολύ πιθανόν με τις δυνάμεις των γονιών τους, και απλά μοιράζουν συμβουλές δεξιά και αριστερά, και μάλιστα σου λένε «αφού τα έχω καταφέρει εγώ, τότε σίγουρα θα έχει τα εχέγγυα να τα καταφέρει ο οποιοσδήποτε», δηλαδή ασυναρτησίες και γενικότητες που σε καμία περίπτωση δεν ισχύουν για όλους τους ανθρώπους, αν αναλογιστούμε πως ο κάθε ένας ξεχωριστά, ενδεχομένως να αντιδράσει διαφορετικά σε κάποιο επιχειρηματικό δίλημμα.
Όπως καταλαβαίνετε αγαπητοί μου φίλοι από τα συμφραζόμενα μου στην παραπάνω ενότητα, ο σκοπός αυτού του άρθρου είναι να παρέχει προβληματισμό και τροφή για σκέψη στους αναγνώστες, και παράλληλα να καταρρίψει ή να επιβεβαιώσει ορισμένα επιχειρήματα που τα ακούμε διαρκώς στην επιχειρηματική πιάτσα.
Να ξεκαθαρίσω αρχικά ορισμένα αυτονόητα πράγματα σχετικά με τα επαγγελματικά δρώμενα που όμως δεν είναι δεδομένα σε καμία περίπτωση, γιατί ο τρόπος που σκεφτόμαστε δεν είναι ο ίδιος πάντα, και έχει να κάνει καθαρά με τις συνθήκες που βιώνουμε μία δεδομένη χρονική στιγμή, πόσο επηρεασμένοι είμαστε από μία περίσταση που μας συνέβη πρόσφατα, τα βιώματα που έχουμε ζήσει κατά το παρελθόν και κατ’ επέκταση, πόσο έντονα ήταν αυτά τα αρνητικά ή τα θετικά στοιχεία, την εμπειρία που έχουμε πάνω στο επιχειρείν, και την οικονομική πίεση που δεχόμαστε, ιδίως όταν είμαστε άφραγκοι, με αρνητικό πρόσημο να έχουμε την τάση να παίρνουμε λάθος αποφάσεις κ.λπ.
Κάνε το χόμπι επάγγελμα και επιχείρηση. Τι ισχύει
Είθισται να λέγεται ευρέως «Κάνε το χόμπι σου επάγγελμα», και μάλιστα αυτή η ατάκα βγαίνει μερικές φορές από τα χείλη σοβαρών επιχειρηματιών που είναι αποδεδειγμένα καταξιωμένοι. Ωστόσο τι γίνεται εάν εγώ είμαι πραγματικά ταλαντούχος πάνω στο είδος μου, και αποφασίσω τελικά να ξεκινήσω την δική μου επιχείρηση ώστε να αρχίσω να βιοπορίζομαι από το νέο μου επάγγελμα που ξεκίνησα μόλις τώρα, αλλά δεν έχω καλή ευθυκρισία στο να παίρνω σωστές αποφάσεις, και δεν μπορώ να διαχειρίζομαι σωστά τα οικονομικά μου στοιχεία;
Και μέσα σε αυτά, αν συμπεριλάβουμε τη μειωμένη αγοραστική δύναμη που υπάρχει στην αγορά και την οικονομική κρίση στη χώρα μας, τότε προφανώς θα υπάρχουν πολλά ερωτηματικά για το επιχειρηματικό μου μέλλον.
Ποια πιστεύετε ότι μπορεί να είναι η κατάληξη με το προαναφερόμενο παράδειγμα; Θα τα καταφέρω; Θα αποτύχω; Θα σταθώ τυχερός μέσα στην άγνοια μου και θα κρατήσω ζωντανή την επιχείρηση για τουλάχιστον 2-3 χρόνια, ώσπου τελικά θα μάθω από τα παθήματα μου; Προφανώς μόνο υποθετικές απαντήσεις μπορούμε να δώσουμε, αλλά οι πιθανότητες λένε ότι κατά πάσα πιθανότητα δεν θα ευδοκιμήσει η επιχειρηματική μου προσπάθεια.
Θα σας παραθέσω ένα στοιχείο που πιθανόν να μην το γνωρίζει ο περισσότερος κόσμος, αλλά είναι μία σημαντική πληροφορία για να καταλάβεις πως λειτουργεί η αγορά του σήμερα. Και πιο συγκεκριμένα, «επτά στις δέκα επιχειρήσεις που έχουν ανοίξει σήμερα θα κλείσουν κατά τα επόμενα δύο χρόνια», σύμφωνα με μία ιδιωτική έρευνα που παρήγγειλε μια εταιρεία Οικονομικών Συμβούλων από Πανεπιστήμιο του εξωτερικού. Τούτη την πληροφορία μπορείς να την ερμηνεύσεις με πολλές εκδοχές, αλλά το αποτέλεσμα είναι ότι το 70% των νέων επιχειρήσεων είναι καταδικασμένες να αποτύχουν.
Τι θα γίνει εάν το εγχείρημα αφήσει χρέη
Πριν λίγους μήνες είχα βρεθεί σε ένα ιδιωτικό διαδικτυακό meeting με επιχειρηματίες που μου ζήτησαν μεταξύ άλλων, να παραθέσω και εγώ την γνώμη μου για τις επιχειρηματικές εξελίξεις, και μετά ακολούθησε μία χαλαρή συζήτηση που ανταλλάξαμε απόψεις και ο καθένας έλεγε τις εμπειρίες του.
Να σημειωθεί πως εκεί δεν παρευρέθηκα για να πουλήσω εξυπνάδα, αλλά κυρίως για να αφουγκραστώ και να κατανοήσω καλύτερα τον τρόπο σκέψης των νέων επιχειρηματιών, κάτι που το κάνω πάντα για να έχω μία πιο ολοκληρωμένη άποψη για τέτοιου είδους ζητήματα. Εγώ συνήθως αγοράζω και ποτέ δεν πουλάω. Τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται.
Στο τέλος αυτής της ψηφιακής συνάντησης μέσα από τη συζήτηση που είχα με τους συνομιλητές μου κατάλαβα πως αρκετοί επιχειρηματίες είχαν από μικρά έως μεγάλα χρέη, λίγοι από αυτούς δεν είχαν καθόλου χρέη, και ελάχιστοι γνώριζε κερδοφορία η επιχείρηση τους.
Και ευθύς αμέσως ρώτησα αυτούς που είχαν χρέη, τι θα κάνουν εάν συνεχιστεί αυτή η καθοδική πορεία που έχουν έως τώρα; Και η πλειονότητα των απαντήσεων που έλαβα ήταν του τύπου «έχει ο Θεός», «αύριο ξεκινάει μία καινούργια μέρα» και άλλες τέτοιες παρόμοιες θεωρίες, δηλαδή ότι βρέξει ας κατεβάσει, δίχως όμως πραγματικά να έχουν κάποιο στρατηγικό σχέδιο για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους ή να προβούν σε αναδιάρθρωση των οικονομικών τους ώστε να μειωθεί δραστικά το χρέος του. Απλά λειτουργούσαν με ευχολόγια. Όπως η γειτόνισσά μου, η κυρά Κατίνα που νομίζει με τις ευχές που δίνει θα προκόψουν οι άνθρωποι.
Τα θετικά για να κάνω το χόμπι μου επάγγελμα
Στα πλεονεκτήματα συγκαταλέγεται το εξαιρετικό ταλέντο που έχει ο νέος επιχειρηματίας, αφού κάνει με μεράκι και αγάπη τη δουλειά του, κάτι που μεταφράζεται, ότι εφόσον έχει ιδιαίτερες ικανότητες αυτό θα μετατραπεί σε ποιότητα και σε δυνητικά αυξημένες πωλήσεις προϊόντων ή των υπηρεσιών που θα παρέχει στο ευρύ καταναλωτικό κοινό. Αρκεί βέβαια να κάνει και τις κατάλληλες προωθητικές ενέργειες για να γνωστοποιήσει την πραμάτεια του στην γεωγραφική περιοχή που αποτελεί τον στόχο των πωλήσεων του, είτε σε τοπικό, είτε σε εθνικό επίπεδο. Αλλά αυτές οι δαπάνες είναι επί της ουσίας επένδυση γιατί ενδεχομένως θα επιστρέψουν πίσω στο πολλαπλάσιο, αν δεν προκύψει κάτι αναπάντεχο στην πορεία.
Να θυμάσαι, ότι όταν έχεις μεγάλο πάθος για το επάγγελμα σου και δεν το κάνεις από αγγαρεία, τότε δύναται να υπερκεράσεις κάθε πιθανό εμπόδιο που θα συναντήσεις στο διάβα σου, κι αν όντως έλθουν γρήγορα τα αναμενόμενα αποτελέσματα και με ένα καλό νοικοκύρεμα των οικονομικών σου, θα έχεις κάνει ένα πολύ μεγάλο βήμα προς την επιτυχία. Απλά στην αρχή, επειδή θα φαίνεται πολύ δύσκολο το νέο ξεκίνημα, εξυπακούεται πως θέλει γερό στομάχι και ποτέ να μην απογοητεύεσαι με τις κακοτοπιές.
Οικονομικός σύμβουλος
Θεωρείται κομβικής σημασίας, ιδίως αν είσαι άπειρος με το επιχειρείν, να προσλάβεις έναν οικονομικό σύμβουλο που θα σε καθοδηγεί στις δύσκολες αποφάσεις, όπως και στα φλέγοντα διλήμματα που απαιτείται άμεση ανταπόκριση για την αποφυγή λαθών. Υπόψιν, από ένα στραβοπάτημα μπορεί να ξεκινήσει ο κατήφορος, ενώ κάλλιστα θα μπορούσε να αποφευχθεί.
Προσωπικά συνιστώ να απευθυνθείς σε ένα οικονομικό σύμβουλο που θα είναι αφιερωμένος αποκλειστικά σε εσένα, γιατί αν έχει παράλληλα και άλλα 15 άτομα που τους κοουτσάρει, τότε πιθανόν δεν θα μπορεί να αποδώσει το μέγιστο των δυνατοτήτων του, και ίσως να μη σε βοηθήσει στο έπακρο.
Παραδείγματος χάριν, υποθετικά μιλώντας πάντα, εάν ο οικονομικός σύμβουλος που σε επιβλέπει ταυτόχρονα με άλλους εννιά πελάτες μαζί με εσένα, και τον χρειαστείς κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή που έχει πολλή δουλειά, και δεν θα μπορέσει να σε εξυπηρετήσει, αλλά είναι επιτακτική ανάγκη να παρθεί άμεσα απόφαση, τότε θα μείνεις ακάλυπτος στην πιο κρίσιμη στιγμή. Έχει συμβεί πολλές φορές κατά το παρελθόν με διάφορους επαγγελματίες, και έμελλε να γίνει το μελανό σημείο, σε τέτοιο βαθμό που πλέον δεν εμπιστεύονται τους οικονομικούς συμβούλους. Επομένως προσοχή στην εύρεση του κατάλληλου ατόμου.
Τι να προσέξετε πριν μετατρέψετε το χόμπι σε καριέρα
Εννοείται πως δεν κάνουμε τίποτα στα κουτουρού, πριν ξεκινήσουμε ένα επιχειρηματικό εγχείρημα που προφανώς ενέχει κινδύνους για την απώλεια της επένδυσης μας, και όπως σας εξήγησα παραπάνω, μπορεί να αφήσει χρέη που θα σας ακολουθούν για την υπόλοιπη σας ζωή εάν είναι τεράστια.
Είναι η κατάλληλη στιγμή;
Μερικοί λένε ότι η καλύτερη στιγμή για να κάνετε οτιδήποτε είναι τώρα, αλλά το να μετατρέψετε το χόμπι σας σε μια επιχείρηση απαιτεί πρωτίστως ένα σωστά οργανωμένο πρόγραμμα με στρατηγική και χρονοδιάγραμμα. Πόσο σύντομα μπορείτε να κάνετε τη μετάβαση από το χόμπι σε επάγγελμα; Είναι ένα ρητορικό ερώτημα που πρέπει να το απαντήσετε με ειλικρίνεια στον εαυτό σας.
Για να γίνω πιο σαφής. Έχετε μελετήσει πόσο χρόνο θα χρειαστεί για να ξεκινήσει να λειτουργεί κανονικά η επιχείρηση σας. Εάν για παράδειγμα απαιτούνται δύο μήνες, τότε αυτό το νεκρό διάστημα από που θα λαμβάνετε χρήματα για να πληρώνετε τις προσωπικές σας υποχρεώσεις, όπως για παράδειγμα της πιστωτικής σας κάρτας, τα δάνεια, τα έξοδα του σπιτιού και άλλα πολλά. Με λίγα λόγια θα χρειαστεί να δανειστείτε χρήματα;
Έχετε την επιμονή να μετατρέψετε το όνειρο σε πραγματικότητα;
Όλους μας αρέσει να ονειρευόμαστε, ιδιαίτερα όσον αφορά την επαγγελματική μας σταδιοδρομία, αφού έτσι θα μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε ένα άνετο βίο με λιγότερες οικονομικές δυσχέρειες. Ωστόσο τα όνειρα απέχουν έτη φωτός από την πραγματικότητα, και η ανάληψη δράσης για τη μετατροπή από τη θεωρία στην πράξη χρειάζεται πρώτα υπομονή και επιμονή για να υλοποιηθεί ο μεγαλεπήβολος στόχος μας.
Μπορώ να κάνω αυτό που μου αρέσει με μερική απασχόληση προτού εγκαταλείψω τη δουλειά μου;
Δεν υπάρχει κανένας λόγος να βουτήξετε κατευθείαν στα βαθιά, εφόσον σας το επιτρέπουν οι συγκυρίες να προβείτε πρώτα σε μία δοκιμαστική περίοδο προσαρμογής με το επιχειρείν. Ας υποθέσουμε πως επιθυμείς να γίνεις web designer, ενώ παράλληλα δουλεύεις ως δημόσιος υπάλληλος στο Δήμο της πόλης σου. Οπότε, καλό θα ήταν να ξεκινήσεις αυτήν την επαγγελματική πορεία με ημιαπασχόληση σε κάποιο άλλο υφιστάμενο γραφείο, ή να δουλεύεις ως ελεύθερος επαγγελματίας τον ελεύθερο σου χρόνο μέχρι να χτίσεις το δικό σου πελατολόγιο ώστε να βάλεις γερά τις βάσεις για το μέλλον, και σε καμία περίπτωση να μην παρατήσεις την εργασία σου για κάτι που δεν είναι σίγουρο ότι θα πετύχει.
Είστε πρόθυμοι να κάνετε θυσίες;
Για όσους δεν έχουν ασχοληθεί ποτέ με τα επιχειρηματικά δρώμενα, να θυμάστε ότι πολλές φορές ως ηγέτης της επιχείρησης σας θα πρέπει να δουλεύετε μερικές φορές έως και 18 ώρες την ημέρα, κάτι που συνεπάγεται ότι θα στερηθείς την ελευθερία σου, επίσης θα φορτωθείς με πολύ άγχος, και ενδεχομένως θα σταματήσεις να ασχολείσαι με τα υπόλοιπα ευχάριστα ενδιαφέροντα που έκανες μέχρι τώρα και σε γέμιζαν με ιδιαίτερη χαρά.
Επιπρόσθετα, έχεις τα εχέγγυα τους πρώτους μήνες να ζεις ως λιτοδίαιτος, κάνοντας αυστηρές οικονομίες για να έχεις χρήματα ώστε να τροφοδοτείς τη νέα σου επιχείρηση μέχρι να ορθοποδήσει και να καταστεί κερδοφόρα;
Μπορώ να βγάλω χρήματα;
Έχεις κάνει την απαιτούμενη έρευνα αγοράς για να δεις εάν οι υπόλοιπες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον ίδιο χώρο είναι κερδοφόρες; Είσαι βέβαιος ότι δεν υπάρχει κορεσμός στην αγορά; Έχεις μελετήσει αν τα έξοδα θα είναι περισσότερα από τα έσοδα;
Σε γενικές γραμμές θα ήταν σώφρον να συλλέξεις πληροφορίες μέσα από εκτενή έρευνα για να δεις κατά πόσο εφικτό είναι να κερδίσεις χρήματα κάνοντας το χόμπι σου επάγγελμα, και να μην θρέφεις ψευδαισθήσεις, μετατρέποντας τον εαυτό σου σε ονειροβάτη, πιστεύοντας πως η τύχη θα είναι διαρκώς στο πλευρό σου. Τέτοια λογική δεν οδηγεί πουθενά.
Θα συνεχίσει το χόμπι να σου αρέσει και στο μέλλον;
Αυτό είναι το πιο σημαντικό ερώτημα από όλα. Το χειρότερο είναι να πέσεις εντελώς έξω στις εκτιμήσεις σου, και εκεί που σε γεμίζει χαρά το αγαπημένο σου χόμπι να μετατραπεί ως βάσανο όταν θα το εξασκείς ως επαγγελματίας. Παραδείγματος χάριν, προσωπικά μου αρέσει να παίζω κιθάρα, αλλά σίγουρα θα μου ήταν εξαιρετικά δύσκολο να παίζω 10 ώρες συνεχόμενα στα μπουζούκια ως οργανοπαίχτης δίπλα σε τραγουδιστές.
Τα αρνητικά όταν κάνεις το χόμπι επάγγελμα
Από τη στιγμή που θα γίνει έναρξη των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και καταχώρηση της επιχείρησης στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.), τότε αυτόματα σταματάει η πλάκα και ξεκινάει το μαρτύριο της επιβίωσης. Ενώ παράλληλα αρχίζουν να τρέχουν τα λειτουργικά έξοδα και οι υποχρεώσεις προς τρίτους, τα ενοίκια για το κτίριο, οι λογαριασμοί για τη ΔΕΗ, το νερό και το τηλέφωνο, οι εργοδοτικές εισφορές, οι ασφαλιστικές εισφορές και πολλά άλλα. Πράγμα που σημαίνει ότι αυτά πρέπει να πληρώνονται στην ώρα τους, ώστε να μη συσσωρεύονται και γίνουν υπέρογκα χρέη που μετέπειτα θα είναι αδύνατο να εξοφληθούν.
Εάν πρωτύτερα νόμιζες ότι θα γίνεις σαν τον Μπιλ Γκέιτς ή σαν τον Τζεφ Μπέζος, δηλαδή οι πλουσιότεροι επιχειρηματίες στον κόσμο, τώρα πλέον καλείσαι να αποδείξεις πως όλα αυτά δεν ήταν αποκύημα της φαντασίας σου. Η ικανότητα των ανθρώπων να αλλάζουν και να προσαρµόζονται σε νέες περιστάσεις είναι το κλειδί για να προχωρήσουν μπροστά. Και εδώ απαιτείται να επιστρατεύσεις το ψυχικό κουράγιο που έχεις βαθιά μέσα σου για να μην σε καταβάλουν οι δυσκολίες.
Στα αρνητικά συγκαταλέγεται η απειρία, η αβεβαιότητα και το άγνωστο, όπως και η οικονομική στενότητα τον πρώτο καιρό, ιδίως εάν κατά τους πρώτους μήνες τα έσοδα είναι αμελητέα και δεν σε βοηθούν να επικεντρωθείς στο επάγγελμα σου, κάνοντας το ένα επιχειρηματικό λάθος μετά το άλλο.
Προσφέρεις μία νέα αντιπρόταση στην αγορά;
Το μεγαλύτερο σφάλμα που λαμβάνει χώρα στην επιχειρηματικότητα εντοπίζεται στο γεγονός πως όλοι κάνουν το ίδιο πράγμα και περιμένουν διαφορετικά αποτελέσματα. Εάν δεν έχεις να παρουσιάσεις κάτι καινοτόμο και πρωτοποριακό, και απλά προσφέρεις τις ίδιες υπηρεσίες ή τα προϊόντα που διαθέτουν οι ανταγωνιστές σου, τότε μάλλον θα κινείσαι μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, ελπίζοντας να συμβεί το μεγάλο θαύμα και να τους ξεπεράσεις όλους.
Θα σου παραθέσω ένα πολύ απλό παράδειγμα για να μπεις κατευθείαν στο νόημα. Ας υποθέσουμε ότι έχεις δημιουργήσει ένα καινούργιο αναψυκτικό τύπου Cola, και στην πράξη πρέπει να ανταγωνιστείς το μεγαθήριο που ονομάζεται Coca Cola. Ξέρεις τι σημαίνει αυτό; Ότι το συγκεκριμένο εμπορικό σήμα ξοδεύει κάθε μήνα σε διαφημίσεις μερικές δεκάδες εκατομμύρια δολάρια (σημείωση, κάθε 30 μέρες και όχι κάθε χρόνο), κάτι που είναι ανέφικτο να το πράξει ακόμη και η μεγαλύτερη ελληνική εταιρεία που ομολογουμένως έχει δυσθεώρητα κέρδη, όπως η πετρελαϊκή εταιρεία Motor Oil της οικογένειας Βαρδινογιάννη.
