Πληροφορίες
- Σύνθεση και Παραγωγή Μουσικής: Jerry Goldsmith
- Εκτέλεση Μουσικής: Lionel Newman
- Κυκλοφορία CD: Varese Sarabande
- Έτος κυκλοφορίας: 2001
- Συνολική Διάρκεια CD: 49 λεπτά
- Εύρεση CD στην Αγορά: Εύκολη
- Είδος Tαινίας: Ψυχολογικού Τρόμου
Οι ταινίες τρόμου είναι ένα δύσκολο κινηματογραφικό είδος. Στις μέρες μας, οι περισσότερες από αυτές έχουν τετριμένη μουσική συνοδεία, με μειωμένη πρωτοτυπία και κατακλυσμό από κλισέ. Οι διάφορες ιδέες που σήμερα θεωρούνται κλισέ, είχαν κάποτε ένδοξο παρελθόν. Κάποια στιγμή υπήρξε ένα soundtrack που χάραξε ένα καινούριο μοναπάτι στην κινηματογραφική μουσική, πάνω στο οποίο περπάτησαν σχεδόν όλα τα μετέπειτα soundtracks του είδους. Κάποτε, οι πλέον οι συνηθισμένες και στερεότυπες για σήμερα μουσικές τεχνικές, αποτελούσαν την επιτομή της πρωτοτυπίας, του φρέσκου, του δημιουργικού, του καινοτόμου.
Γυρίζοντας πίσω στο χρόνο, το 1976 ο συνθέτης Jerry Goldsmith δημιούργησε ένα μουσικό επίτευγμα γράφοντας τη μουσική της ταινίας The Omen (Η Προφητεία). Ποτέ στο παρελθόν ένα soundtrack τρόμου δεν ακούστηκε έτσι! Ποτέ άλλοτε δεν είχε μια χορωδία τόσο ανατριχιαστικό ρόλο σε κάποιο soundtrack! Ποτέ άλλοτε δεν είχε ο Σατανάς καλύτερο θέμα! Καλώς ήλθατε στη μουσική κόλαση της Προφητείας.
Η ταινία The Omen ήταν και είναι μια από τις καλύτερες στο είδος της. Πολλοί ήταν οι παράγοντες που συντέλεσαν σε αυτό. Το δυνατό επιτελείο ηθοποιών με πρωταγωνιστές τους Gregory Peck και Lee Remick, το ευρηματικό θέμα της και η κλιμακωτή του εξέλιξη και βέβαια, το ασυνήθιστο τέλος της. Όμως, το μεγαλύτερο κομμάτι της επιτυχίας της το χρωστάει στη μουσική της, κάτι που πολλές φορές έχουν με έμφαση υποστηρίξει ο σκηνοθέτης Richard Donner και ο παραγωγός Harvey Bernhard. Σπάνια στην ιστορία του κινηματογράφου είχε η μουσική μιας ταινίας τόσο υπερβολικά ενεργό ρόλο σε αυτή.
Η επιλογή για τη μουσική της ταινίας ήταν εξαρχής ο Jerry Goldsmith, παρόλο που σκηνοθέτης και παραγωγός ήξεραν πως η πιθανότητα να συνεργαστούν με το συνθέτη ήταν ελάχιστη, δεδομένης της υψηλής αμοιβής του (ήταν ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα στο χώρο του) και του χαμηλού προϋπολογισμού της ταινίας. Θαυμαστές της μουσικής που επί 20 χρόνια έγραφε για τον κινηματογράφο και όχι μόνο ο Jerry Goldsmith, ήταν σίγουροι πως ήταν ο ιδανικός συνθέτης για την ταινία τους.
Για να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή του στην ταινία, χτύπησαν την πόρτα του τότε προέδρου της παραγωγού εταιρίας Twentieth Century Fox με το αίτημα της εκταμίευσης επιπλέον χρημάτων για την αμοιβή του και τα κατάφεραν. Μία από τις πιο σημαντικές και εφευρετικές φωνές του Hollywood προστέθηκε στη λίστα των συντελεστών της ταινίας.
Γράφοντας τη μουσική της ταινίας, ο συνθέτης αποφάσισε να δώσει μουσική υπόσταση στο καλό και στο κακό, με το δεύτερο να λειτουργεί σε βάρος του πρώτου μιας και τελικά αυτό είναι που κυριαρχεί (το ασυνήθιστο τέλος που αναφέραμε πρωτύτερα). Η οικογένεια Thorn έχει το δικό της θέμα, ένα γλυκό και τρυφερό love theme για τον Gregory Peck και τη Lee Remick που κάνει την πρώτη του δειλή εμφάνιση στο πιάνο με το κομμάτι “On This Night” (#2). Στο αμέσως επόμενο κομμάτι “The New Ambassador” (#3) ακούμε την ολοκληρωμένη ορχηστρική του έκδοση.
Το θέμα αυτό είναι το μόνο διάλειμμα στο μουσικό σκότος που κατακλύζει τη μουσική της ταινίας. Σε λίγες μόνο στιγμές θα το ξανακούσουμε όπως π.χ. όταν ο Robert Thorn (Gregory Peck) μαθαίνει για το θάνατο της συζύγου του. Η πιο αργή, σύντομη και λυπημένη εκτέλεση του θέματος υπάρχει στο κομμάτι “A Sad Message” (#14). Μιας και το θέμα θα μπορούσε εύκολα να γίνει τραγούδι, η σύζυγος του συνθέτη Carol Goldsmith ανέλαβε να γράψει τους στίχους.
Μετά από απόπειρα του συνθέτη να χρησιμοποιήσει τη χορωδία στο τραγούδι, η οποία δεν τον ικανοποίησε, κατέληξε να το προσφέρει στη σύζυγό του, ώστε να το τραγουδίσει εκείνη. Το τραγούδι δεν προοριζόταν για τους τίτλους τέλους, αλλά μόνο για τις ανάγκες του δίσκου που θα κυκλοφορούσε. Η υπέροχη φωνή της Carol Goldsmith ταιριάζει καταπληκτικά με τη μουσική και αποπνέει μεγάλη ευαισθησία. Το πολύ όμορφο τραγούδι ρίχνει την αυλαία της μουσικής με το κομμάτι “The Piper Dreams” (#20).
Για τον “απόγονο” της οικογένειας Τhorn, o Jerry Goldsmith έγραψε το πιο σατανικό σκοτεινό κομμάτι μουσικής που γράφτηκε ποτέ! Το όνομα αυτού “Ave Satani” (#1) και αποτελεί έναν ύμνο στο Σατανά. Μιλάμε για τόσο επιτυχημένη σύνθεση που θα έλεγε κανείς πως είναι σα να το έγραψε ο ίδιος ο Σατανάς! Πυρήνας του θέματος η χορωδία και ο ανατριχιαστικός τρόπος που τραγουδούν οι άντρες και οι γυναίκες (άλλοτε μαζί και άλλοτε χωριστά).
Στο κομμάτι “Ave Satani” (#1) ακούμε τους τίτλους τέλους της ταινίας. Τους τίτλους αρχής τους συναντάμε στο δεύτερο μισό του κομματιού “The Altar” (#19). Το θέμα του Αντίχριστου με τις ευφάνταστες παραλλαγές του ερχόταν στην επιφάνεια όποτε οι σκοτεινές δυνάμεις αναλάμβαναν δράση. Η πρώτη του εμφάνιση στην ταινία μετά τους τίτλους αρχής είναι στο κομμάτι “Broken Vows” (#6). O μικρός Damien μαζί με τους “γονείς” του πλησιάζει μέσα σε ένα αμάξι μια εκκλησία.
Με πολύ μεθοδευμένο τρόπο, ο συνθέτης σταδιακά κορυφώνει το ορχηστρικό του εύρημα όσο πλησιάζει το αυτοκίνητο στην εκκλησία και όταν αυτό σταματήσει μπροστά της αφήνει τις δαιμονικές φωνές της χορωδίας να ξεχυθούν. Κάτι παρόμοιο κάνει και με το επόμενο κομμάτι “Safari Park” (#7), όταν ο μικρός Damien και η “μητέρα” του θα επισκεφτούν ένα ζωολογικό κήπο και θα δεχθούν επίθεση από εξαγριωμένους μπαμπουίνους.
Ακούγοντας όλους τους τρόπους με τους οποίους ο συνθέτης καταφέρνει να ανατριχιάσει το θεατή είναι σα να δίνει ένα σεμινάριο πρωτότυπων μεθόδων χρήσης μιας χορωδίας. Είναι απίστευτο το πως κάθε φορά αλλάζουν και ακούγονται τόσο τρομακτικές οι φωνές της. Παράλληλα, η χρήση των οργάνων της ορχήστρας ακολουθεί τους δικούς της ασυνήθιστους και απροσδόκητους τρόπους.
Οι ακραίες επιδόσεις αρκετών οργάνων, ειδικά των βιολιών, σε συνδυασμό με τη χορωδία θα σας αναστατώσουν πολύ περισσότερο απ’ όσο μπορείτε να φανταστείτε. Όλα αυτά ήταν αποτέλεσμα της απόλυτης ελευθερίας, που είχε ο συνθέτης από το σκηνοθέτη και τον παραγωγό. Ποτέ δεν πειραματίστηκε περισσότερο σε κάποιο soundtrack που έγραψε ο Jerry Goldsmith, παρά μόνο, ίσως, στη μουσική του Πλανήτη των Πιθήκων (1968).
Μία από τις πολλές ιδέες που πρώτος ο Jerry Goldsmith εισήγαγε στο μουσικό κινηματογραφικό στερέωμα ήταν η “ύπουλη” χρήση της χορωδίας. Σε πολλές στιγμές της ταινίας, η χορωδία καλείται να ερμηνεύσει περίεργους, σχεδόν σιωπηλούς ήχους ή άλλοτε ψιθυρίζει διάφορες λέξεις (χαρακτηριστική είναι η σκηνή με τον σκύλο – φύλακα του μικρού Damien που αναζητεί τον Gregory Peck μέσα στο σπίτι, αλλά τελικά παγιδεύεται από αυτόν σε κάποιο υπόγειο).
Μουσικά δείγματα που αναμένεται να σας προκαλέσουν σοβαρή αναστάτωση είναι τα κομμάτια “The Killer Storm” (#9), “The Fall” (#10), “The Dogs Attack” (#13) και “The Demise of Mrs. Baylock” (#18), όπου ανοίγουν οι πύλες της κολάσεως και η δαιμονική μουσική του Jerry Goldsmith είναι ανεξέλεγκτη.
Τη μουσική της Προφητείας θα τη βρείτε σε δύο διαφορετικές εκδόσεις στα ελληνικά δισκοπωλεία. Η συσκευασία με το μαύρο εξώφυλλο είναι η παλιά και έχει όσα κομμάτια είχε και ο δίσκος που κυκλοφόρησε όταν είχε βγει η ταινία στους κινηματογράφους.
Όμως, υπάρχει και μια πιο πρόσφατη, η επετειακή κυκλοφορία για τη συμπλήρωση 25 χρόνων από την κυκλοφορία της ταινίας και είναι αυτή που παρουσιάζουμε εδώ. Τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα εντοπίζονται στην επιπλέον μουσική (πάνω από 10 λεπτά), στον επεξεργασμένο και βελτιωμένο ήχο και φυσικά στην υπέροχη συσκευασία. Συνεπώς, μην κάνετε το λάθος και προτιμήσετε την παλιά συσκευασία, ακόμη κι αν τη βρείτε σε τιμή ευκαιρίας. Αργά ή γρήγορα θα το μετανιώσετε.
Η Προφητεία ήταν η πρώτη ταινία της τριλογίας. Η μεγάλη επιτυχία και απήχησή της στάθηκε η αφορμή για να γυριστούν δύο αξιόλογες συνέχειες, ωστόσο καμία δε φτάνει τα επίπεδα της πρώτης και κλασικής πλέον για το είδος της ταινίας. Συνδετικός κρίκος όλων των ταινιών, ο συνθέτης Jerry Goldsmith που έγραψε τρία αριστουργηματικά soundtrack.
Η μουσική συνέχεια στην ταινία Damien: Omen II ήταν ακόμη πιο σκοτεινή από την Προφητεία. Εδώ δεν υπήρχαν οι μελωδικές στιγμές ενός love theme. Το μουσικό τοπίο θα είναι μια αναβάθμιση της μουσικής που είχε η προηγούμενη ταινία με επιπλέον ανατριχιαστικές πινελιές. Το τρίτο κεφάλαιο, η ταινία The Final Conflict θα έχει διαφορετικό μουσικό προσανατολισμό.
Η γνώριμη τρομακτική χρήση της χορωδίας θα μετριαστεί και τη θέση της θα πάρει ένα καινούριο επικό θέμα. Το soundtrack θα περιέχει μερικές από τις επικότερες και ομορφότερες χορωδιακές συνθέσεις στην ιστορία του κινηματογράφου, με ιδιαίτερη αναφορά στο θέμα το Μεσσία. Έτσι θα ολοκληρωθεί μία από τις πιο σημαντικές μουσικές συνέχειες που γνώρισε ο κινηματογράφος. Πρόκειται για ένα από τα πολλά ζωντανά παραδείγματα της ευφυίας και της χωρίς όρια εφευρετικότητας του συνθέτη Jerry Goldsmith.
Στην απονομή των βραβείων Όσκαρ του 1976, o Jerry Goldsmith δεν πίστευε πως θα έφευγε νικητής και γι’ αυτό το λόγο παραλίγο να μην παρευρεθεί στην απονομή. Πίστευε πως η Ακαδημία δε θα βράβευε τη μουσική μιας ταινίας ψυχολογικού τρόμου, όπως η Προφητεία. Η Ακαδημία τον διέψευσε και αγνόησε τη διπλή υποψηφιότητα του Bernard Herrmann για τις ταινίες Taxi Driver και Obsession.
Έκπληξη προκάλεσε και το γεγονός ότι παρόλο που δεν ήταν τραγούδι, το χορωδιακό “Ave Satani” απέσπασε και υποψηφιότητα στην κατηγορία του τραγουδιού! Η μαεστρία με την οποία o Jerry Goldsmith έγραφε μουσική για οποιοδήποτε κινηματογραφικό είδος, ήταν πρωτοφανής. Ένα, όμως, από τα είδη όπου πραγματικά διέπρεψε ήταν ο τρόμος και η Προφητεία είναι το απόλυτο παράδειγμα.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι η μουσική της Προφητείας δεν είναι η ευκολότερη μουσική εμπειρία. Μερικά, όμως από τα μεγαλύτερα μουσικά αριστουργήματα της έβδομης τέχνης δεν ήταν εύκολες ή ευχάριστες μεμονωμένες μουσικές εμπειρίες. Αν δεν έχετε ακούσει τη μουσική της Προφητείας, δεν έχετε ιδέα μέχρι που μπορεί να φτάσει η έμπνευση ενός συνθέτη. Μαζί με πολλά άλλα soundtracks που έγραψε ο Jerry Goldsmith, η Προφητεία άνοιξε νέα μουσικά μονοπάτια, παρουσίασε κάτι απολύτως καινοτόμο. Κάτι που δεν είχε προηγούμενο. Αυτή είναι η προσφορά του Jerry Goldsmith στην έβδομη τέχνη.
The Omen: Deluxe Edition Soundtrack
- Ave Satani (2:31)
- On This Night (2:33)
- The New Ambassador (2:35)
- Where Is He? (0:54)
- I Was There (2:25)
- Broken Vows (2:09)
- Safari Park (2:04)
- A Doctor, Please (1:42)
- The Killer Storm (2:53)
- The Fall (3:43)
- Don’t Let Him (2:46)
- The Day He Died (2:13)
- The Dogs Attack (5:52)
- A Sad Message (1:42)
- Beheaded (1:45)
- The Bed (1:06)
- 666 (0:44)
- The Demise of Mrs. Baylock (2:52)
- The Altar (2:02)
- The Piper Dreams (2:39) – Ερμηνεία Carol Goldsmith
