Τι σημαίνει Soundtrack
Ακούμε ή διαβάζουμε συχνά στην καθημερινή μας ζωή για τον όρο “soundtrack”, ο οποίος έχει γενικευτεί τα τελευταία χρόνια και χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει τη μουσική συνοδεία διαφόρων πραγμάτων ή καταστάσεων. Φράσεις όπως “το soundtrack της βραδιάς” (π.χ. η μουσική που συνοδεύει ένα ρομαντικό δείπνο) ή “το soundtrack της ημέρας” (η μουσική προτίμηση στο ipod που θα ικανοποιήσει τις μουσικές ορέξεις ενός ατόμου μια συγκεκριμένη μέρα), δείχνουν πως πλέον η χρήση του όρου “soundtrack” έχει ξεφύγει από τη στενή της ερμηνεία στα πλαίσια του κινηματογράφου (η μουσική στην υπηρεσία της εικόνας).
Ο όρος “soundtrack (ost)” είναι ευρύς και έχει επικρατήσει να αναφέρεται στο CD με τη μουσική μιας ταινίας, είτε περιλαμβάνει πρωτότυπη μουσική, είτε μόνο τραγούδια, είτε και τα δύο. Όταν στο CD υπάρχουν μόνο τραγούδια, τότε μιλάμε για soundtrack album. Ο όρος “score” είναι πιο εξειδικευμένος και αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο στην πρωτότυπη μουσική που έχει γραφτεί για μια ταινία.
Soundtracks: Γιατί τα ακούμε;
Θυμηθείτε τις φορές εκείνες που προσέξατε τη μουσική μιας ταινίας. Σκεφτήκατε πως θα μπορούσατε να αποκτήσετε αυτή τη μουσική – που για πάντα θα σας θυμίζει αυτό που προσέξατε και σας άρεσε από την ταινία; Άλλες φορές πάλι, μπορεί η μουσική σε μια ταινία να βρίσκεται σε πρώτο πλάνο, έτσι ώστε δύσκολα μπορεί κάποιος να μην την προσέξει.
Μπορεί η κινηματογραφική μουσική να μην έχει γραφτεί με πρωταρχικό σκοπό να αρέσει σε αυτόν που θα την ακούσει (ο βασικός στόχος είναι να υπηρετεί όσο καλύτερα γίνεται μια ταινία), αλλά ακόμη κι αυτό το είδος της μουσικής δεν παύει να υπόκειται στον αυτονόητο κανόνα που ισχύει για την πάσης φύσεως μουσική: ο τελικός της προορισμός είναι να ακούγεται.
Κάπως έτσι οδηγούμαστε στην αιτία που δίνει την αφορμή σε κάποιον να αγοράσει το soundtrack μιας ταινίας. Ίσως ελάχιστοι να το έχουν σκεφτεί, αλλά η μουσική είναι το μοναδικό στοιχείο που μπορεί να κρατήσει κανείς από μια ταινία και να το απολαμβάνει ανά πάσα στιγμή, χωρίς να χρειάζεται να την παρακολουθεί! Είναι το μόνο μέσο που ζωντανεύει μια ταινία στο μυαλό μας ή την επαναφέρει στη μνήμη μας. Έτσι, μπορούμε νοερά να μεταφερθούμε ξανά στη σκοτεινή αίθουσα, όπως τότε που την είχαμε παρακολουθήσει.
Αυτό είναι τελικά που κάνει το soundtrack μιας ταινίας ακόμη πιο ξεχωριστό απ’ όσο αρχικά φαντάζεται κανείς, είναι η δύναμη της μουσικής να σε ταξιδεύει σε γνώριμα όμορφα μονοπάτια. Βέβαια, υπάρχει και μια κατηγορία κινηματογραφόφιλων που δε λειτουργεί όπως ο μέσος θεατής, αλλά προσέχουν περισσότερο τη μουσική των ταινιών και γενικά παρακολουθούν τα δρώμενα στο χώρο. Για αυτούς το soundtrack μιας ταινίας είναι η συμπυκνωμένη πρώτη της ύλη.
Στις μέρες μας, η κινηματογραφική μουσική είναι ένα είδος λιγότερο παρεξηγημένο ή παραμελημένο από παλαιότερα. Αυτό εξηγείται από τις όλο και αυξανόμενες πωλήσεις των soundtracks, κάτι που δείχνει ότι το κινηματογραφικό κοινό αναγνωρίζει τη σημασία και το ρόλο που δικαιωματικά έχει η μουσική στον κινηματογράφο.
Νότες Xαμένες στο Xρόνο… Mια Iστορική Aναδρομή
Η άποψη ότι η μουσική που γράφεται για το σινεμά απευθύνεται σε περιορισμένο ακροατήριο έχει διαφοροποιηθεί ραγδαία την τελευταία δεκαετία στη χώρα μας. Ωστόσο, τα πράγματα δεν ήταν πάντοτε έτσι. Ακόμη και αρκετές δεκαετίες μετά τη γέννηση της έβδομης τέχνης, η μουσική για ταινίες – σύμφωνα με τους υπευθύνους των μεγάλων studio – ανήκε στην κατηγορία της μη εμπορικής μουσικής.
Το πρώτο soundtrack ταινίας που κυκλοφόρησε στην ιστορία του κινηματογράφου ήταν ο δίσκος με τα τραγούδια της ταινίας της Disney “Snow White and the Seven Dwarfs” (1938). Την επόμενη χρονιά κυκλοφορεί στους κινηματογράφους το αριστουργηματικό έπος “Gone with the Wind” (1939) με την κλασική μουσική του Max Steiner.
Όσο κι αν φαίνεται απίστευτο, ένα από τα πιο αγαπητά soundtracks όλων των εποχών, δεν κυκλοφόρησε τη χρονιά που προβλήθηκε η ταινία. Έπρεπε να περάσουν 15 χρόνια για να κυκλοφορήσει μια δεκάλεπτη σουίτα από τη μουσική της, που ετοίμασε και ηχογράφησε ο Steiner. H αυθεντική ηχογράφηση του soundtrack θα κυκλοφορήσει το 1967, 28 ολόκληρα χρόνια μετά την έλευση της ταινίας στους κινηματογράφους!
Ο Εrich Wolfgang Korngold (1897-1957) με τις εξαιρετικές μουσικές του περγαμηνές (Captain Blood, The Adventures of Robin Hood, The Sea Hawk κτλ) θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους στυλοβάτες της κινηματογραφικής μουσικής στα πρώτα της βήματα, πίσω στη δεκαετία του ’30. Ενδεικτικό της άποψης ότι η μουσική για ταινίες αντιμετωπιζόταν ως αντιεμπορική είναι το γεγονός ότι έως το 1951 δεν υπήρχε ούτε μία κυκλοφορία με κινηματογραφική μουσική του συνθέτη!
Το 1972 ηχογραφήθηκε μια συλλογή με μουσική από διάφορες ταινίες του Korngold, υπό τη διεύθυνση του Charles Gerhardt. Σε ένα χρόνο πούλησε πάνω από 38.000 δίσκους αυξάνοντας κατακόρυφα το ενδιαφέρον του μουσικόφιλου κοινού για το συνθέτη. Σήμερα ο Korngold θεωρείται ένας από τους κορυφαίους συνθέτες των τελευταίων εκατό ετών. Όμως, ο συνθέτης πέθανε πιστεύοντας ότι η μουσική του είχε ξεχαστεί!
Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν τη δεκαετία του ’40, όταν κυκλοφόρησε το πρώτο soundtrack ταινίας με πρωτότυπη μουσική. Ήταν η εξωτική μουσική που έγραψε ο Miklos Rozsa για την ταινία “Jungle Book” (1942). Οι πωλήσεις του ξεπέρασαν κάθε προσδοκία και άγγιξαν το αστρονομικό για την εποχή νούμερο των 42.000 δίσκων! Όμως, δεν ήταν η αυθεντική ηχογράφηση.
Ο Rozsa ετοίμασε μια σουίτα 28 λεπτών συνοδευόμενη από αφήγηση. Υπήρξαν κι άλλοι που ακολούθησαν το παραδειγμά του, επανηχογραφόντας τμήματα από τη μουσική διαφόρων ταινιών, όπως οι συνθέτες Victor Young και Alfred Newman από τα soundtracks των “For Whom the Bell Tolls” (1943) και “The Song of Bernadette” (1943) αντίστοιχα.
To 1949 ήταν η χρονιά σταθμός για την ιστορική καταγραφή των soundtrack κυκλοφοριών. H κορυφαία δραματική μουσική του Miklos Rozsa, με το μνημειώδες βαλς, για την ταινία “Madame Bovary” λαμβάνει την εμπορική της κυκλοφορία και στο εξώφυλλο του δίσκου αναφέρεται: “Recorded directly from the soundtrack”, δηλαδή για πρώτη φορά κυκλοφορούσε πρωτότυπη μουσική όπως ακριβώς ακουγόταν στην ταινία! Η συνέχεια είναι πλέον ιστορία…
Soundtrack Κριτικές
Το Texnologia.Net πριν μερικά χρόνια, αποφάσισε να καλύψει το ουσιαστικό κενό που υπήρχε στο ελληνικό διαδίκτυο και καθιέρωσε τις αναλυτικές κριτικές για soundtracks, παρουσιάζοντας πολλές από τις σημαντικότερες κυκλοφορίες κάθε κινηματογραφικής σεζόν από τότε. Το σκεπτικό ήταν ότι η κινηματογραφική μουσική δεν ακούγεται ευρέως (τηλεόραση, ραδιόφωνο κτλ) όπως πολλά άλλα μουσικά είδη, οπότε οι κριτικές θα βοηθούσαν σημαντικά σε ενημερωτικό και αναλυτικό επίπεδο.
Και ενώ η μία κριτική έδινε τη θέση της στην επόμενη (για μεμονωμένα soundtracks και συλλογές), η φόρμα τους (δομή) άρχισε σταδιακά να βελτιώνεται, ώσπου πήρε τη μορφή που έχει σήμερα και προσφέρει μια πλήρη ενημέρωση, την πληρέστερη που θα βρείτε στο ελληνικό διαδίκτυο.
Σκοπός μιας κριτικής είναι να δώσει με απλό, καθαρό και κατανοητό τρόπο τις εντυπώσεις από τη μουσική μιας ταινίας, χωρίς να απαιτείται η γνώση τεχνικών μουσικών όρων από τον αναγνώστη. Όπου κρίνεται σκόπιμο, γίνονται αναφορές σε κάποιες σκηνές της ταινίας, στην προσέγγιση που ακολουθεί ο συνθέτης, στο πώς λειτουργούν τα θέματα κτλ. Επιπλέον, ο αναγνώστης ενημερώνεται για τα ακόλουθα:
- Την αξιολόγηση της μουσικής από το CD και ξεχωριστά στην ταινία (ας μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για δύο διαφορετικές μουσικές εμπειρίες και δε θα πρέπει να θεωρείται ότι η αξιολόγηση είναι κατ’ ανάγκη ίδια)
- Τα κομμάτια που ξεχωρίζουν στο CD και θα σας μείνουν μετά την ακρόαση
- Την περιγραφή και αξιολόγηση της συσκευασίας κάθε κυκλοφορίας. Όχι ότι δε θα αγοράσουμε ένα soundtrack με μέτρια συσκευασία (πάντα το περιεχόμενο είναι αυτό που μετράει), αλλά θα θέλαμε πριν το αγοράσουμε να ξέρουμε τί μας περιμένει
- Το πόσο εύκολα ή όχι θα βρούμε στα εγχώρια δισκοπωλεία το soundtrack που μας ενδιαφέρει
- Εναλλακτικές προτάσεις που παρουσιάζουν ομοιότητες με το soundtrack που αναλύεται, είτε λόγω ατμόσφαιρας, είτε επειδή πρόκειται για άλλη δουλειά του ίδιου συνθέτη
- Μεμονωμένη αξιολόγηση του κάθε κομματιού του CD
- Tην προαιρετική ενότητα “trivia” όπου αναφέρονται παρασκήνια ή επιπλέον πληροφορίες που δεν αποτελούν τμήμα της κεντρικής κριτικής και ίσως να ενδιέφεραν κάποιους
- Τη συνολική αξιολόγηση στην ενότητα “To have or not to have?”. Αποτελεί το συμπέρασμα και παραθέτει τις τελικές εντυπώσεις για το soundtrack που αναλύεται στην κριτική και προτρέπει ή όχι τον αναγνώστη να αγοράσει το CD.
Star Wars: The Music Strikes Back
Εδώ παρουσιάζονται οι βαθμίδες αξιολόγησης (είτε πρόκειται για τη συνολική αξιολόγηση του CD – βλέπε παρένθεση – είτε πρόκειται για μεμονωμένο κομμάτι) ώστε να αποσαφηνίζεται το κλασικό σύστημα αξιολόγησης με τα αστεράκια:
- Βαθμολογία 5 αστέρια: Εκπληκτικό κομμάτι… Καλύτερο δε γίνεται, (εξαιρετικό OST, αριστούργημα, κλασικό στο είδος του)
- Βαθμολογία 4 αστέρια: Πολύ ενδιαφέρον… Πολύ καλό κομμάτι. (απόλυτα ικανοποιητικό OST/από τα καλύτερα στο είδος του)
- Βαθμολογία 3 αστέρια: Φλερτάρει με τη μετριότητα…Ενδιαφέρον και συμπαθητικό. (έχει τα καλά του σημεία, αλλά υπάρχουν σημάδια μετριότητας/θα ενδιαφέρει κυρίως τους φίλους του συνθέτη)
- Βαθμολογία 2 αστέρια: Απογοητευτικό κομμάτι… Εντελώς αδιάφορο. (που δεν αξίζει να το αναζητήσετε, δηλαδή θεωρείται ηχητικό υλικό προς αποφυγή)
- Βαθμολογία 1 αστέρι: Βλάπτει σοβαρά την ακοή… Άθλιο κομμάτι (μακριά κι αγαπημένοι…).
Συνθέτες: Οι Δημιουργοί της Κινηματογραφικής Μουσικής
Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, υπήρχαν στη διάθεση του αναγνώστη που θα ήθελε να βυθιστεί στον υπέροχο μουσικό κόσμο του κινηματογράφου και να δοκιμάσει νέα ακούσματα, πάνω από 100 κριτικές για soundtracks από 45 διαφορετικούς συνθέτες γραμμένες από τον ίδιο συντάκτη του κειμένου που διαβάζετε αυτή τη στιγμή. Ανάμεσα σε αυτούς τους συνθέτες θα συναντήσετε ονόματα-σταθμούς στην ιστορία της παγκόσμιας μουσικής (Miklos Rozsa, Jerry Goldsmith, John Williams, Elmer Bernstein, Ennio Morricone, Maurice Jarre), τα κορυφαία ονόματα που δουλεύουν σήμερα στον κινηματογράφο (Vangelis, Trevor Jones, James Newton Howard, Tan Dun, Hans Zimmer, Thomas Newman, James Horner, David Arnold, Howard Shore, Alan Silvestri, John Debney, Patrick Doyle, Danny Elfman κ.α.), αλλά και συνθέτες που πρόσφατα άρχισαν να γίνονται ευρέως γνωστοί (Alexandre Desplat, Shigeru Umebayashi, Brian Tyler, Dario Marianelli, Murray Gold, Tyler Βates κ.α.).
Soundtrack Board
Σημαντικότατη πηγή ενημέρωσης και συζήτησης είναι το board των soundtracks στο forum του διαδικτυακού τόπου που βρίσκεστε. Μια ζωντανή κοινότητα όπου συμμετέχουν άτομα που ασχολούνται περισσότερο ή λιγότερο με το αντικείμενο της μουσικής του σινεμά. Εκεί μπορείτε να βρείτε οποιαδήποτε πληροφορία που αφορά την τηλεοπτική και κινηματογραφική μουσική. Πιο συγκεκριμένα, εκτός από το δικό του topic που έχει κάθε συνθέτης που δραστηριοποιείται στον κινηματογράφο ή την τηλεόραση, μπορείτε να συμβουλεύεστε (και φυσικά να συμμετέχετε) στα ακόλουθα, μεταξύ πολλών άλλων, πολύ χρήσιμα topics:
Ψάχνετε Κάτι; Ρωτήστε Μας!
Για ό,τι κι αν ψάχνετε (CD ή μουσικό κομμάτι), κάντε μια ερώτηση σε αυτό το topic και σίγουρα κάποιος θα βρεθεί που θα μπορεί να σας βοηθήσει.
Soundtracks σε Προσφορά
Η εποχή που τα soundtracks ήταν είδος πολυτελείας έχει περάσει πια. Συχνά, τα δισκοπωλεία κάνουν προσφορές, πωλώντας κάποια soundtracks σε πολύ χαμηλές τιμές! Διαβάστε το topic και ενημερωθείτε για τα φθηνά σας ψώνια.
Game Soundtracks
Η ποιότητα της μουσικής των παιχνιδιών για όλες τις υπάρχουσες κονσόλες έχει βελτιωθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια, με αποτελέσματα εντυπωσιακά. Μάλιστα, πολλοί συνθέτες που έγραφαν μουσική για παιχνίδια, μπήκαν δυναμικά στο χώρο της μουσικής του κινηματογράφου (π.χ. Michael Giacchino) και το ανάποδο (π.χ. John Debney). Πάρτε μια γεύση από κάποια game soundtracks, χωρίς να χρειάζεται να παίξετε το παιχνίδι!
Soundtracks Guide
Μια χρησιμότατη “γωνία” στο soundtrack board (στην οποία μπορείτε να έχετε πρόσβαση στο φόρουμ μας), αφορά το soundtrack guide. Πρόκειται για συχνές ενημερώσεις που σχετίζονται με τις νέες OST κυκλοφορίες που καταφθάνουν στα δισκοπωλεία και έτσι μπορείτε από το σπίτι σας να δείτε εξώφυλλα, λίστες κομματιών με τη διάρκειά τους, και το κυριότερο, να διαβάσετε σύντομες εντυπώσεις για το μουσικό περιεχόμενο.
Μια μικρή επαφή με την κινηματογραφική μουσική αρκεί για να πείσει τον οποιονδήποτε πως πρόκειται για έναν πραγματικά πελώριο μουσικό κόσμο που διαρκώς διευρύνεται, ικανό να βρει σε αυτόν ο καθένας τη μουσική που του αρέσει. Καλώς ήρθατε στον καλύτερο και πιο ενημερωμένο ελληνικό διαδικτυακό προορισμό για τη μουσική του σινεμά. Καλώς ήρθατε στο θαυμάσιο κόσμο της μουσικής του κινηματογράφου.
Διάβασε επίσης:
- Λίστα ταινιών με κεντρικό θέμα το σχολείο
- Συμβουλές για πιο γρήγορο υπολογιστή με καλές πρακτικές
- Ψηφιακή εργασία στον υπολογιστή, οδηγίες για παραγωγικότητα
- Τι είναι μηχανή αναζήτησης και πληροφορίες πως ψάχνουμε
- Επιχειρηματικό ρίσκο, χωρίς λόγο και οι ψευδαισθήσεις
- Συμβουλές συντήρησης καλοριφέρ, λέβητα και καυστήρα
