Σήμερα θα σας μιλήσω για το επιχειρηματικό ρίσκο και τις ψευδαισθήσεις, και όπως είθισται να κάνω πάντα στα γραφόμενα μου, δεν θα σας αναφέρω τα τυπικά πράγματα που μπορείτε να τα συναντήσετε σε χιλιάδες ιστότοπους στο διαδίκτυο, αλλά ορισμένες σκέψεις που θα σας βοηθήσουν να ξεκολλήσετε από το στατικό σημείο που είστε εγκλωβισμένοι, εφόσον φυσικά εκμεταλλευτείτε με σωστό τρόπο τις οδηγίες.
Λόγω της ασχολίας μου με τον τομέα της τεχνολογίας, των επιχειρήσεων και ούτω καθεξής, μου δόθηκε η ευκαιρία να συνομιλήσω με χιλιάδες επιχειρηματίες την τελευταία 15ετία. Από τους πιο ανύπαρκτους μέχρι τους πιο επιτυχημένους, τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε αρκετές χώρες του λεγόμενου δυτικού πολιτισμού, όπου εκεί η οικονομική ανάπτυξη γνωρίζει ανοδική πορεία, που συνεπάγεται πως εκεί δίνονται αληθινές ευκαιρίες στον οποιονδήποτε τολμάει να βγει στην αρένα της ανταγωνιστικότητας και να αποδείξει τις ικανότητες του.
Το συμπέρασμα που έχω αποκομίσει με όσους ηγέτες επιχειρήσεων έχω συζητήσει είναι ότι η πλειονότητα έχουν τα μυαλά τους πάνω από το κεφάλι. Και για να μην παρεξηγηθώ. Δεν εννοώ ότι είναι ψωνάρες, αλλά υπερεκτιμούν τις δυνατότητες τους σε σημείο να τους καθοδηγεί η επιπολαιότητα, να εκτίθενται ανεπανόρθωτα στους συνεργάτες και στους πελάτες τους, με αρνητικό πρόσημο να βγαίνουν κερδισμένοι οι συνειδητοποιημένοι ανταγωνιστές τους που εκμεταλλεύονται τα λάθος βήματα τους.
Έτσι καθαρά για πληροφοριακούς λόγους θα σας αναφέρω ένα στοιχείο που θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε πόσο δύσκολος είναι ο επιχειρηματικός στίβος. 7 στις 10 νέες επιχειρήσεις θα κλείσουν κατά τους επόμενους 24 μήνες. Και ξέρετε γιατί; Επειδή δεν παίρνουν σωστές αποφάσεις, δεν έχουν αρκετά αποθεματικά χρήματα στο ταμείο τους, έχουν αδικαιολόγητα πολλά περιττά έξοδα, δεν γνωρίζουν καλά τον επιχειρηματικό τους τομέα και δεν ενημερώνονται για τις εξελίξεις που συμβαίνουν την παρούσα χρονική στιγμή, όπως και εκείνες που ενδέχεται να έρθουν κ.λπ. Με λίγα λόγια είναι απροετοίμαστοι για την ώρα της κρίσης.
Επιχειρηματικό ρίσκο χωρίς λόγο
Φαντάσου να τραβά μια σταθερή πορεία η επιχείρηση σου, και σε μία ανύποπτη στιγμή, για δικούς σου λόγους, παίρνεις ένα μεγάλο ρίσκο που ενδέχεται να σε βάλει σε οικονομικούς μπελάδες ή να σε εκτοξεύσει στα ουράνια, και να πλημμυρίσεις στο χρήμα.
Όπως για παράδειγμα ενώ έχεις δύο υπαλλήλους, προσλαμβάνεις 15 άτομα, παίρνεις και ένα επιχειρηματικό δάνειο. Και τέλος, ανοίγεις γραφεία και σε άλλες πόλεις, που σημαίνει πως χρειάζεσαι περεταίρω εξοπλισμό, έξτρα έμψυχο δυναμικό, και επιπλέον πάγια έξοδα που θα πρέπει να πληρώνονται κάθε πρώτη του μηνός. Και όλα αυτά, πιστεύοντας εσφαλμένα πως θα διευρύνεις την πελατειακή σου βάση, ενώ δεν έχεις υπολογίσει σωστά αν είναι κορεσμένη η αγορά, πόσο περιθώριο κέρδους θα σου μείνει, αν θα έχεις επαναλαμβανόμενες πωλήσεις κ.λπ.
Και ενώ έχεις δημιουργήσει ένα υποτιθέμενο καλά τεκμηριωμένο στρατηγικό πλάνο, κι όμως αποδεικνύεται στη μετέπειτα πορεία ό,τι έχεις κάνει γκάφα ολκής, και πλέον σε έχει θέσει σε τέτοιο σημείο που αρχίζεις να χρεώνεσαι μέχρι το λαιμό, και αντί να κλείσεις την επιχείρηση σου για να μην επεκταθεί η ζημιά. Εσύ συνεχίζεις να την κρατάς ζωντανή καθαρά για εγωιστικούς λόγους, φερειπείν γιατί δεν δέχεσαι να σε αποκαλούν αποτυχημένο.
Εν ολίγοις, το ζητούμενο της υπόθεσης είναι να διεξάγεις το πολυπόθητο μεγαλειώδες άνοιγμα σου εφόσον συμπίπτουν και συντρέχουν βάσιμοι λόγοι που να προμηνύουν ότι οι πιθανότητες είναι υπέρ σου, ή έστω 50/50. Σε διαφορετική περίπτωση είναι σαν να κάνεις ελεύθερη πτώση από τα 500 μέτρα, χωρίς να φοράς αλεξίπτωτο και να ελπίζεις πως οι επιπτώσεις θα είναι μηδαμινές. Δηλαδή κοιμάσαι όρθιος και πληρώνεις ξενοδοχείο. Αλλά μη στεναχωριέσαι δεν είσαι ο μόνος, αφού υπάρχουν εκατομμύρια όμοιοι σου εκεί έξω στην επιχειρηματική αρένα που αψηφούν το αναίτιο επαγγελματικό ρίσκο.
Ρίσκο με αρκετά αποθεματικά στο ταμείο
Στην προκειμένη περίπτωση ενδείκνυται να κάνεις το τολμηρό βήμα, πλην όμως θα έχεις μελετήσει εκ των προτέρων προσεκτικά, σε ενδεχόμενο λάθος ποσό θα είναι η ενδεχόμενη οικονομική ζημιά, ή τουλάχιστον κατά προσέγγιση, για να βάλεις φρένο στην καθοδική πορεία όταν η σταγόνα αρχίζει να ξεχειλίζει από το ποτήρι, ούτως ώστε να μην τινάξεις την μπάνκα στον αέρα.
Η θεμελιώδης αρχή στο επιχειρείν είναι να μη χρωστάς, και ας μη βγάζεις ικανοποιητικά κέρδη. Η κερδοφορία σχετίζεται άμεσα με πολλούς μικρούς παράγοντες, και σίγουρα όχι μόνο με ένα στοιχείο. Παραδείγματος χάρη, όταν στην Ελλάδα η φορολογία αγγίζει σχεδόν το 70% και μάλιστα είσαι υποχρεωμένος να προπληρώσεις τον φόρο του επόμενου χρόνου, τότε εύκολα καταλήγεις στο συμπέρασμα πως και το πετσοκομμένο 30% θεωρείται κερδοφορία.
Έτσι για να ξεχωρίζουμε τα σώβρακα από τις γραβάτες, στη Βουλγαρία ο φόρος ανέρχεται στο 12%, ενώ στην Κύπρο 10%, βάλε και 5% μέρισμα, πράγμα που σημαίνει πως η επιχειρηματικότητα στη χώρα μας είναι καταδικασμένη πριν καν αρχίσει, και πως παλεύουμε σε μία άνιση μάχη, ανεξάρτητα αν γίνονται φιλότιμες προσπάθειες από όλες τις κυβερνήσεις της Ελλάδας να κατεβάσουν τον φορολογικό συντελεστή, όμως δεν μας αφήνουν οι δανειστές και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί.
Μην ακούς κανέναν ό,τι δεν θα τα καταφέρεις
Όποια και αν είναι η τελική σου η απόφαση, από τη στιγμή που θα πάρεις το ρίσκο, οφείλεις να δείξεις πυγμή και θάρρος, και ας έχεις να ανέβεις ένα Γολγοθά που θα είναι στρωμένος με αγκάθια και ο σταυρός του μαρτυρίου θα μοιάζει ασήκωτος. Οι δειλοί αποτυχαίνουν να αντιμετωπίσουν τους φόβους τους, πράττοντας εν τέλει σπασμωδικές κινήσεις που πολλές φορές είναι ανούσιες ή δεν βγάζουν κανένα νόημα. Ελπίζω ολόψυχα να μην είσαι θαρραλέος, αλλά συνάμα να είσαι και έξυπνος.
Επίσης να θυμάσαι, ειδικά κατά το ξεκίνημα σου στα επαγγελματικά δρώμενα πως θα ακούσεις πολλούς να σου λένε «Που πας ρε Καραμήτρο», και εμμέσως πλην Σαφώς με τα μισόλογα και τα υπονοούμενα να σε χτυπούν κατευθείαν στην αυτοπεποίθηση σου, χάνοντας δυνάμεις που θα τις χρειαστείς οπωσδήποτε στις μαύρες ημέρες που δεν θα έχεις κανέναν στο πλάι σου να σε στηρίξει.
Κρατήστε χαμηλό προφίλ
Οι υπερόπτες και οι αλαζόνες έχουν ένα προφανές στρατηγικό μειονέκτημα εν αντιθέσει με εκείνα τα άτομα που προτιμούν να προχωρούν αθόρυβα και να αιφνιδιάζουν τον αντίπαλο, κερδίζοντας χαμένους πόντους σε σημεία που δεν θα το φανταζόταν ούτε ο πιο αιχμηρός νους ό,τι θα συνέβαινε στα καλά των καθήμενων.
Αρκετές φορές το παιχνίδι παίζεται κάτω από το τραπέζι, όπου συνήθως οι έμπειροι παίκτες κρατούν κρυμμένους άσους στο μανίκι, και τους χρησιμοποιούν σε μία δεδομένη στιγμή για να ανατρέψουν χαμένες καταστάσεις προκειμένου να φέρουν τα πάνω-κάτω και να στεφθούν νικητές. Η αλήθεια είναι πως η ψυχολογία παίζει τεράστιο ρόλο, και φρόντισε να την έχεις σύμμαχο για να μην σε εγκαταλείψει.
Θα είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου
Όπως σου προανέφερα στα παραπάνω κεφάλαια, είναι επιτακτική ανάγκη να πατούν τα πόδια σου στο έδαφος, δίχως να έχεις ψευδαισθήσεις και να προσπαθείς να περάσεις στον έξω κόσμο μία διαφορετική ψεύτικη εικόνα που δεν υφίσταται, νομίζοντας πως έτσι θα ξεγελάσεις τους πολύπειρους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται και εκείνοι στον ίδιο ή σε παρεμφερή κλάδο με εσένα.
Το μόνο που θα επιτυχείς είναι να γελοιοποιηθείς στα μάτια τους με τα κραυγαλέα ψέματα που θα ξεστομίσεις και παράλληλα να γελοιοποιήσεις την προσωπικότητα σου, ενώ θα μπορούσες να είσαι αν μη τι άλλο λιγομίλητος, αποφεύγοντας να υποδηλώσεις διάφορα καίρια ζητήματα που δεν αφορούν κανένα πέρα από τους στενούς σου συνεργάτες, όπως την πραγματική οικονομική σου κατάσταση, πόσους πελάτες έχεις χάσει και ποιοι είναι αυτοί ονομαστικά, και πάει λέγοντας.
Επιπρόσθετα, μην ξεχνάς πως πλέον είναι εξαιρετικά εύκολο στην ψηφιακή εποχή που ζούμε να ψάξει κάποιος να βρει και να εξακριβώσει τα στοιχεία που του παρουσιάζεις μέσω της βιομηχανικής κατασκοπείας. Για όσους δεν κατέχουν αυτή την παράμετρο να σημειώσω πως σχεδόν όλες οι μεγάλες εταιρείες παγκοσμίως έχουν ένα τμήμα μέσα στην επιχείρησή τους που συνήθως είναι μυστικό και ψάχνει να βρει τα μυστικά των αντιπάλων τους, ούτως ώστε να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Αποτροπή επαγγελματικών κινδύνων
Η εκτίμηση των πραγματικών διαστάσεων που διανύεις ως επιχειρηματίας θα ενισχύσουν την ανίσχυρη θέση σου απέναντι στους υπάρχοντες και μελλοντικούς μπελάδες με τελικό αποτέλεσμα να ξέρεις επακριβώς ποιο είναι το πρόβλημα, οι δυσλειτουργίες και τα αδύνατα σημεία σου, και κατά δεύτερο λόγο ποια μέτρα ενδείκνυται να λάβεις για την αντιμετώπιση τους.
Εδώ η λύση ονομάζεται σωστός έλεγχος, και όταν δεν είναι εφικτό να το πράξεις ο ίδιος, τότε απευθύνσου σε κάποιο έμπιστο άτομο που θα έχει πιο καθαρό μυαλό για να εξετάσει, να μελετήσει και να σου παρουσιάσει αναλυτικά τα δικά του συμπεράσματα, αλλά φρόντισε αυτός ο άνθρωπος να έχει περισσότερη γνώση από εσένα. Αλλιώς, αν δεν είναι πεπειραμένος με το αντικείμενο σου, τότε οδευεις πρόσω ολοταχώς στο λάκκο με τα φίδια, αλλά το κεφάλι σου θα το φας μόνος σου.
Επίσης μία άλλη εξίσου καλή τακτική είναι να προσλάβεις άτομα που εργάζονται σε γραφεία βιομηχανικής κατασκοπείας και έχουν όλα τα εχέγγυα και τα εφόδια για να διεξάγουν με πληρότητα την εργασία που θα τους αναθέσεις. Εν τούτοις το κόστος ενδέχεται να είναι λιγάκι τσουχτερό. Και αν αναλογιστούμε πως η πλειοψηφία των επιχειρήσεων στον τόπο μας αγκομαχούν, και πιθανόν να είσαι ένας από αυτούς, μάλλον το κόστος να θεωρηθεί δυσβάσταχτο για τα δικά σου δεδομένα, όμως σε διαβεβαιώνω με απόλυτη ειλικρίνεια πως τα λεφτά σου θα πιάσουν τόπο και επί της ουσίας θα είμαι μία επένδυση για να επεκτείνεις την δυναμική σου.
Περιττό να αναφέρω πως εννοείται ό,τι η τελική απόφαση είναι καθαρά δική σου και είσαι υπεύθυνος των πράξεων σου. Όπως θα επωμιστεί τις επιτυχίες σου, έτσι θα αναλάβεις και τις αποτυχίες σου, αν θέλεις να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου και να μην κρύβεσαι πίσω από το μικρό σου δαχτυλάκι. Γιατί έτσι λειτουργούν οι θρασύδειλοι επαγγελματίες και ρίχνουν τις ευθύνες δεξιά και αριστερά, μήπως και αισθανθούν καλύτερα. Τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται.
Ρίσκο και επιστροφή επί της επένδυσης
Να εξηγήσω για τους αναγνώστες που δεν γνωρίζουν πως το Return on Investment (ROI) όπως είναι ο τεχνικός όρος στα αγγλικά, συμβολίζει τα χρήματα που θα επενδύσει το εκάστοτε άτομο και το ποσοστό χρημάτων που ενδέχεται να λάβει σε μία καθορισμένη περίοδο, όπως σε έξι μήνες, σε ένα χρόνο, σε πέντε ή δέκα χρόνια και λοιπά. Μέσω αυτής της μεθόδου θα αντιληφθείς πόσο πραγματικά είναι σε οικονομικό μέγεθος το επιχειρηματικό ρίσκο που θα πάρεις και αν συμφέρει να το πράξεις.
Ειδάλλως εάν δεν το πραγματοποιήσεις την παρούσα στρατηγική θα είναι σαν να προχωράς στο σκοτάδι και να περιμένεις άδικα να δεις φως στο τούνελ, όπως κάνουν οι περισσότεροι αδαείς επιχειρηματίες που μόλις έχουν εισέλθει στο επιχειρείν και έχουν άγνοια κινδύνου. Φυσικά χωρίς να το αντιλαμβάνονται.
Ο βασική αιτία που εφαρμόζει κάποιο το πλάνο που ονομάζεται «επιστροφής επί της επένδυσης» είναι για να μετρήσει εάν είναι προσοδοφόρα η επένδυση που σκοπεύει να κάνει τώρα ή στο μέλλον, και αν κρίνει πως το περιθώριο κέρδους είναι απειροελάχιστο ή έστω λίγο, πάντα κατά την προσωπική του κρίση, τότε την απορρίπτει με συνοπτικές διαδικασίας και προχωράει παραπέρα. Επομένως, μην αψηφήσεις τη δύναμη του ROI.
