The Quiet American (2002). Ένας Ήσυχος Αμερικάνος

• Σκηνοθεσία: Phillip Noyce
• Ηθοποιοί: Michael Caine, Brendan Fraser, Rade Serbedzija, Do Thi Hai Yen, Tzi Ma, Holmes Osborne
• Ημερομηνία κυκλοφορίας: 9 Σεπτεμβρίου 2002
• Διάρκεια: 100 λεπτά
• Ελληνικός τίτλος: Ένας Ήσυχος Αμερικάνος
• Παραγωγή: Miramax Films
• Προϋπολογισμός ταινίας: 30 εκατομμύρια δολάρια
• Ακαθάριστα έσοδα: 27 εκατομμύρια δολάρια

Το κλασσικό μυθιστόρημα του 1955 του Γκράχαμ Γκρην μεταφέρεται για δεύτερη φορά στη μεγάλη οθόνη. Η πρώτη ήταν το 1952 και η δεύτερη είναι η μεταφορά του 2002, που αν μη τι άλλο δεν είναι ένα απλό remake. Σπουδαίοι ηθοποιοί όπως ο Μάικλ Κέην και ο Μπρένταν Φρέηζερ, που αν και σας ακούγεται περίεργο σε αυτό το φιλμ δείχνει το πραγματικό του -μη κωμικό- ταλέντο, ο αναγνωρισμένος σκηνοθέτης Φίλιπ Νοις και ο σεναριογράφος Κρίστοφερ Χάμπτον, είναι μερικά μόνο από τα “βαριά” ονόματα των συντελεστών του έργου. Και η ιστορία μας έχει ως εξής…

ΒΙΕΤΝΑΜ, Σαιγκόν, 1952. Οι Γάλλοι ήδη βρίσκονται στη χώρα και μάχονται με τους κομμουνιστές. Ο μεσήλικας Τόμας Φάουλερ (Μάικλ Κέην) είναι εδώ και χρόνια απεσταλμένος ρεπόρτερ των Τάιμς του Λονδίνου στη Σαϊγκόν. Τα τελευταία δύο χρόνια είναι δεσμευμένος με την νεαρή Βιετναμέζα Φονγκ (Ντο Θι Χάι Γιεν) και ζουν μαζί, αν και ο ίδιος είναι παντρεμένος.

Κάποια στιγμή όμως στη ζωή τους μπαίνει ο νιόφερτος Αμερικανός, εργάτης καλής θελήσης, στην εμπόλεμη χώρα και πόλη, Άλαν Πάυλ (Μπρένταν Φρέηζερ). Με την πρώτη ματιά ερωτεύεται την Φονγκ και προσπαθεί να την κερδίσει. Έτσι μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα ο Φάουλερ προσπαθεί να κρατήσει τόσο τη δουλειά του εκεί, αφού η εφημερίδα τον καλεί να γυρίσει πίσω στο Λονδίνο, όσο και την κοπέλα που ερωτεύτηκε και του άλλαξε τη ζωή.

Η ιστορία είναι υπέροχη. Ο αφηγητής της ο Μάικλ Κέην αποκτά άλλη υπόσταση αφού δεν είναι ένας απλός αφηγητής αλλά ο συνδετικός μας κρίκος με αυτά που ακούμε και βλέπουμε. Και η δικιά του φωνή μόνο αχρείαστη δεν είναι αφού όλη η ιστορία ξεκινάει ανάποδα δείχνοντας την κατάληξη του Πάυλ και εν συνεχεία του πως ο Φάουλερ τον γνώρισε. Σε γενικές γραμμές το σενάριο είναι εξαίσιο!!! Ήταν η πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια που αναφώνησα μετά το πέρας της προβολής “επιτέλους σοβαροί διάλογοι”!

Η διασκευή του σεναρίου, που δεν θα με εξέπληττε αν την έβλεπα υποψήφια για Όσκαρ, έγινε από τον Κρίστοφερ Χάμπτον, τον σεναριογράφο των “Επικίνδυνων Σχέσεων” και για το λόγο αυτό το τελικό αποτέλεσμα είναι τόσο ποιοτικό. Υπάρχουν μάλιστα και ορισμένες σεναριακές ανατροπές, όχι απο αυτές που δεν περιμένει ο θεατής αλλά από αυτές που δεν περιμένει κανείς να δει σε τέτοιου είδους έργο!

Δυνατοί διάλογοι απαιτούν δυνατές ερμηνείες. Και εδώ δύο ονόματα κλέβουν την παράσταση. Μάικλ Κέην και Μπρένταν Φρέηζερ. Ο δάσκαλος και ο μαθητής. Ο Βρετανός και ο Αμερικάνος. Ο αποικιοκράτης και ο ιμπεριαλιστής. Διότι δια μέσου αυτού του ερωτικού τριγώνου συμβολίζονται η αποικιοκρατία των Βρεταννών και ο ιμπεριαλισμός των Αμερικάνων.

Το τόσο όμορφο δέσιμο των δυο τους δεν προκύπτει έτσι απλά λόγω της παρουσίας τους στο πλατό αλλά λόγω των σπουδαίων τους ερμηνειών. Προσωπικά είναι η πρώτη φορά που βλέπω τον Κέην να κλαίει. Όπως επίσης είναι η πρώτη φορά που βλέπω τον Φρέηζερ να αλλάζει τόσα πρόσωπα -όχι κυριολεκτικά όπως στο “7 Ευχές”- και όμως να παραμένει στα μάτια μας πάντα ο Πάυλ! Δύο δύσκολες αποστολές τους ανατέθηκαν λοιπόν.

Στον έναν να βγάλει τον γηραιό εαυτό του που παλεύει να σώσει και να σωθεί, πίνοντας το τσάι του δίχως τύψεις, και στον δεύτερο να πείσει πως είναι εκείνος που θέλει να φαίνεται και όχι εκείνος που πραγματικά είναι. Και ταυτόχρονα να πείσει πως όλα του τα “πρόσωπα” είναι αγνά ερωτευμένα με την Φονγκ. Και για να γίνομαι πιο σαφής: ο Κέην εξασφάλισε άλλη μια υποψηφιότητα για Όσκαρ αφού η ερμηνεία του είναι τόσο πειστική και το αποτέλεσμα τόσο φυσικό, που κραυγάζει πως ο Κέην γεννήθηκε για αυτόν το ρόλο!

Ο σκηνοθέτης των ταινιών “Συλλέκτης Οστών”, “Σλίβερ” και “Άμεσος Κίνδυνος” Φίλιπ Νόις κάθισε στην καρέκλα του σκηνοθέτη αλλά δεν επαναπαύτηκε στο να διεκπεραιώσει χωρίς κόπο την ιστορία του βιβλίου, όπως θα έκαναν άλλοι Αμερικανοί συνάδελφοι του και έτσι έκανε πολύ καλή δουλειά με το υπόλοιπο επιτελείο του. Σωστός ρυθμός χωρίς κοιλιές, ρεαλιστικοί φωτισμοί, σωστή χρήση της κάμερας στο χέρι (σπανιότατο φαινόμενο), υπέροχη φωτογραφία, σφιχτοδεμένο μοντάζ (κυρίως στις πολεμικές σκηνές).

Σημειωτέον πως υπάρχουν ορισμένες ιδιαίτερα ανατριχιαστικές σκηνές που έκαναν ολόκληρο το σινεμά να δυσφορεί όχι επειδή είναι ωμές και αηδιαστικές αλλά επειδή μετέφεραν με φοβερό ρεαλισμό την τρέλλα του πολέμου. Ο ρεαλισμός που αποπνέει το φιλμ είναι το κερασάκι στην τούρτα αφού όλα όσα συμβαίνουν στο πανί πείθουν απόλυτα πως α) διαδραματίζονται τη δεκαετία του ’50 και β) είναι μια ιστορία αγάπης που σίγουρα κάπου, κάποτε, σε κάποιους… συνέβη!

Όταν λοιπόν σε όλα αυτά προστίθεται και η θαυμάσια ερμηνεία του Κέην καταλήγουμε πως έχουμε να κάνουμε με ένα μικρό διαμάντι. Ειλικρινά η ταινία “Ένας Ήσυχος Αμερικάνος” είναι από εκείνες τις σπάνιες περιπτώσεις όπου όλοι οι τομείς του είναι αψεγάδιαστοι, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει πως είναι και ανώτατης ποιότητας. Για αυτό πάντως και μόνο το επίτευγμα όχι απλά αξίζει να παρακολουθήσει κανείς το φιλμ αλλά αυτόματα να το ξεχωρίσει από το σωρό των σκουπιδιών που μας πασάρονται αδιάκοπα.

Η βασική τριάδα σενάριο – σκηνοθεσία – ερμηνείες ξεχωρίζει και καταφέρνει με περισσή ευκολία τουλάχιστον να συμπαθήσουμε, αν όχι να αγαπήσουμε, αυτή την ταινία. Πρέπει να τη δείτε για την ποιοτητά της, την διαφορετικοτητά της, τους διαλόγους της, την ευαισθησία της, τον ρεαλισμό της. Ο “Ήσυχος Αμερικάνος”, αν και αουτσάιντερ, οφείλει να προκαλέσει “θόρυβο” στην Ακαδημία!

Δείτε παρακάτω το τρέιλερ της ταινίας The Quiet American (2002). Ένας Ήσυχος Αμερικάνος.