Minority Report (soundtrack)

4 Απριλίου 2022

441

Σύνθεση, Εκτέλεση και Παραγωγή Μουσικής: John Williams
Κυκλοφορία: Dreamworks Records, 2002
Συνολική Διάρκεια CD: 74 λεπτά
Εύρεση CD στην Αγορά: Εύκολη
Είδος Tαινίας: Επιστημονική Φαντασία

Η ταινία “Minority Report” αποτελεί μία ακόμη συνεργασία των Steven Spielberg και John Williams. Πρόκειται για την πιο πιστή συνεργασία στο χώρο του κινηματογράφου και της μουσικής του με πολλά θαυμάσια soundtracks να έχουν προέλθει από τα σπλάχνα της. Ο Steven Spielberg έχει επανειλημένως δηλώσει (και το κάνει ξανά – ατυχώς αυτή τη φορά – στο soundtrack του “Minority Report”) πως θεωρεί τον John Williams ως τον μεγαλύτερο μουσικό διηγητή που υπήρξε ποτέ στον κινηματογράφο.

Το Minority Report είναι μία από τις ελάχιστες ταινίες του Steven Spielberg όπου πραγματικά η μουσική του John Williams δεν παίζει σημαντικό ρόλο. Το γεγονός αυτό προκαλεί μεγάλη έκπληξη αφού πάντοτε τα μουσικά θέματα του John Williams ξεχωρίζουν. Τι γίνεται, όμως, όταν δεν υπάρχει κάποιο βασικό μουσικό στίγμα που να κατευθύνει τη μουσική της ταινίας; Το απόλυτο παράδειγμα προς εξαγωγή συμπερασμάτων αποτελεί η μουσική της ταινίας Minority Report.

Έχοντας, λοιπόν, ακούσει κάποιος το soundtrack στο σύνολό του, το πρώτο πράγμα που προσέχει είναι η πρωτόγνωρη (για τα δεδομένα του συνθέτη) απουσία βασικού θέματος. Αυτό δε μπορεί παρά να αποτελέσει ένα μεγάλο μειονέκτημα για την ακουστικότητα του soundtrack (αλλά όχι απαραίτητα και για την ταινία). Βέβαια, θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί πως καμια φορά είναι προτιμότερο να μην υπάρχει κάποιο θέμα από το να υπάρχει και να το ακούει ο ακροατής σε κάθε κομμάτι (πρόσφατο παράδειγμα το soundtrack της ταινίας A Beautiful Mind του James Horner). Το επιχείρημα αυτό όσο ρεαλιστικό κι αν φαίνεται δεν μπορεί να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα…

Εκτός από συνειδητή απόφαση του συνθέτη για τη δομή της μουσικής, υπάρχει και μια άλλη διάσταση του θέματος που είναι η μόνη που φαίνεται λογική: τα διαθέσιμα χρονικά περιθώρια. Τις περισσότερες φορές ο John Williams παρακολουθεί από την αρχή κάθε νέο κινηματογραφικό παιδί του Steven Spielberg και έτσι έχει αρκετό χρόνο για να συνθέσει τη μουσική. Στην περίπτωση του Minority Report τα χρονικά περιθώρια πίεζαν πάρα πολύ και η αιτία ήταν το Star Wars Episode II: Attack of the Clones.

Μόλις τελείωσε με τη μουσική της ταινίας του George Lucas έπρεπε να στρωθεί αμέσως στη δουλειά για το Minority Report έχοντας ελάχιστο χρόνο για την απαραίτητη προετοιμασία μέχρι την ημερομηνία εξόδου στις αμερικανικές αίθουσες. Το αποτέλεσμα ήταν να συνθέσει ένα “ασπρόμαυρο” σύνολο για το Minority Report αφού πρώτα είχε γράψει ένα απόλυτα “έγχρωμο” (πλούσιο σε μελωδία) για το Star Wars Episode II: Attack of the Clones.

Η επιλογή του διαχωρισμού σε “ασπρόμαυρο” και “έγχρωμο” δεν έχει γίνει διόλου τυχαία. Στο περιεχόμενο του σημειώματος που υπάρχει στη συσκευασία, ο Steven Spielberg αναφέρει: “If most of John’s scores for my films have been in color, I think of this score as his first one in black and white”. Πρόθεση του σκηνοθέτη είναι να κάνει το διαχωρισμό αυτό για λόγους ατμόσφαιρας της ταινίας (ίσως γιατί κάτι τέτοιο θα ήταν βολικό) αλλά ουσιαστικά ο λόγος είναι η απουσία κάποιας αξιοπρόσεχτης κύριας μελωδίας που θα χρωματίσει τη μουσική στο σύνολό της.

Απο τη στιγμή που η παραδοσιακή ορχηστρική μαγεία του John Williams είναι ο λαμπρός απών απο το soundtrack, τι μένει για να ακούσει ο θεατής / ακροατής; Αυτό που θα ακούσετε, λοιπόν, είναι άλλοτε διακριτική (“The Greenhouse Effect”) και άλλοτε εντονότερη (“Can You See?”) καταγραφή των όσων εκτυλίσσονται όπου τμηματικά μόνο επικρατούν στιγμές έντασης και δράσης. Αφίσα, tagline (“Everybody Runs”) και trailer της ταινίας έχουν βαλθεί να μας πείσουν πως το Minority Report είναι πρωτίστως μια ταινία δράσης. Αυτό, όμως, δεν ισχύει στο βαθμό που προβάλλεται και ακολούθως κάτι ανάλογο συμβαίνει και στη μουσική της ταινίας. Αν λοιπόν ψάχνετε για ένα soundtrack με μουσική δράσης τότε καλύτερα να ψάξετε αλλού…

Προσπαθώντας να βρούμε κάποια ίχνη μουσικού θέματος καταλήξαμε στο μόνο ευδιάκριτο θεματάκι της ταινίας (λόγω τίτλου) που είναι το θέμα για το γιο του John Anderton (Tom Cruise), το “Sean’s Theme” (9). Παρόλο που είναι γλυκό και τρυφερό δεν κεντρίζει το ενδιαφέρον και είναι εξαιρετικά σύντομο. Αποτελεί, απλώς, ένα ακόμη συμπαθητικό κομμάτι του soundtrack, το οποίο το ξανακούμε με κάποιες διαφοροποιήσεις στα κομμάτια “Sean and Lara” (4), “Sean by Agatha” (14) και “A New Beginning” (16).

To πρώτο κομμάτι του CD, το “Minority Report” είναι ουσιαστικά οι τίτλοι τέλους της ταινίας (μαζί με το “Sean’s Theme”). Μιας και συνήθως σε αυτούς η μουσική μαζεύει μερικές από τις πιο ωραίες στιγμές της για το κλείσιμο, η επιλογή να είναι το εισαγωγικό κομμάτι του CD είναι εύλογη. Το πρώτο λεπτό του κομματιού (μουσική που “χτίζεται” με κάθε δευτερόλεπτο που περνά) αποτελεί το καλύτερο μουσικό λεπτό του soundtrack. Τι κρίμα που δεν αποτέλεσε μια ολοκληρωμένη ιδέα με μεγαλύτερη ανάλυση…

Μιλώντας περί αγωνίας και πως αυτή παρουσιάζεται μουσικά από τον John Williams, το κομμάτι “Everybody Runs” (8) μας άφησε πολύ θετικές εντυπώσεις. Είναι ένα από τα καλύτερα του soundtrack και περιγράφει την αρχή της φυγής του John Anderton (Tom Cruise) και κλιμακώνοντας την αγωνία με πολύ ενδιαφέροντα τρόπο τιμά έναν άλλο μεγάλο συνθέτη του παρελθόντος (όπως διαβάζουμε στο σημείωμα του σκηνοθέτη), τον Bernard Hermann.

Κατά το μεγαλύτερο μέρος της, η μουσική του Minority Report δεν έχει να παρουσιάσει κάτι καινούριο με συνέπεια να μην ξεχωρίζει από πολλά άλλα soundtracks που περιέχουν ανάλογη μουσική. Όταν οι σκηνές της περιπέτειας έρχονται σε πρώτο πλάνο, τότε η μουσική αποκτά τη χαμένη της ενέργεια. Ενδεικτικό (και σχεδόν το μόνο) παράδειγμα είναι το κομμάτι “Anderton’s Great Escape” (10). Αν και μπορεί να σας θυμίσει λιγάκι τη μουσική του Star Wars Episode II: Attack of the Clones, είναι καλύτερα δομημένο και με ευκολία ξεχωρίζει ως ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει η ταινία και η μουσική της.

Προσπαθώντας να δώσει μουσική υπόσταση στο χαρακτήρα της precog Agatha (Samantha Morton), ο συνθέτης χρησιμοποιεί σόλο φωνητικά (όπως είχε κάνει και στο Artificial Intelligence – αλλά επιτυχημένα εκεί). Στο Minority Report επιστρατεύει την Deborah Dietrich χωρίς ιδιαίτερα αποτελέσματα: τα φωνητικά δεν προσφέρουν τίποτα στη μουσική και γίνονται μονότονα καθώς επαναλαμβάνονται συνεχώς με τον ίδιο τρόπο.

Σαν μουσική εμπειρία, το soundtrack ακούγεται καλύτερα απ’ότι η μουσική μέσα στην ταινία χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει πως το ενδεχόμενο του ενθουσιασμού είναι μέσα στη σφαίρα του ρεαλισμού. Εκείνο που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι η μουσική της ταινίας δεν έχει ούτε πλούσια θέματα ούτε ικανοποιητικές δόσεις μουσικής δράσης. Αυτή τη φορά ο John Williams έσπειρε σε άγονο έδαφος…