Οι γιορτινές μέρες πέρασαν, και άσχετα με την επικαιρότητα και τα γεγονότα, όλοι προσπαθήσαμε να μπούμε σε ένα εορταστικό πνεύμα, να περάσουμε ευχάριστα κάποιες στιγμές και να ανταποδώσουμε τη χαρά στους γύρω μας. Έτσι η αγορά ήταν γεμάτη κόσμο, οι διαφημίσεις «ήρθαν και παρήλθαν» με τρελές συχνότητες και όλο αυτό το «όμορφο» σκηνικό κύλησε όπως κάθε χρόνο.
Προσωπικά όμως δε θα θίξω τίποτα περί των γιορτών, θέλω πάρα πολύ να ανοίξω ένα θέμα το οποίο με εκνευρίζει αρκετά χρόνια και ειδικά σε τέτοιες περιόδους (και όχι μονό φυσικά): Το σεξισμό!
Βεβαία ο σεξισμός είναι ένα θέμα τεράστιας εμβέλειας που βρίθει από διαφορετικές απόψεις, για αυτό θα γράψω οτιδήποτε με ενοχλεί πίσω από το δικό μου πρίσμα. Θα προσπαθήσω τουλάχιστον να καλύψω και τα δυο φύλα.
Αρχικά ο σεξισμός αποτελεί μια μορφή ρατσισμού, άλλα μπορεί να οριστεί με διαφορετικές περιγραφές, όπως:
- Η ανωτερότητα του ενός φύλου απέναντι στο άλλο.
- Οι βιολογικές διαφορές που λαμβάνονται υπόψη σε κοινωνικό επίπεδο και διαμορφώνουν αντίστοιχα δεδομένους ρόλους.
- Το κατασκευασμένο μίσος, με βάση κάποια παλιά στερεότυπα. όπως για παράδειγμα ο μισογυνισμός, ή το αντίθετο του μισογυνισμού αντίστοιχα, ο μισανδρισμός
- Υπάρχουν φυσικά και άλλοι ορισμοί για τον σεξισμό τους οποίους δεν έχω σκοπό να θίξω σε αυτό άρθρο ξεκάθαρα, άλλα ίσως να αναφέρω ορισμένα παραδείγματα παρακάτω, τα οποία να παρουσιάζουν και τις άλλες μορφές αυτού του φαινόμενου.
Θα ήταν βέβαια αρκετά μεγάλη παράλειψη να μην αναφέρω το φαινόμενο της ομοφοβίας, το οποίο είναι επίσης μια αρκετά αντιληπτή μορφή σεξισμού, η οποία αντί με τον καιρό να μειώνεται, διατηρείται και ενίοτε κλιμακώνεται αλόγιστα.
Ο σκοπός, όμως, που γράφω αυτό το άρθρο δεν είναι για να κάνω γνωστές τις πτυχές του σεξισμού και του ρατσισμού γενικότερα, αλλά να αναφέρω περιστατικά από την καθημερινή μου ζωή τα οποία με ενοχλούν αρκετά και ελπίζω όχι, μόνο εμένα. Για να μπω κατευθείαν στο θέμα, θα αρχίσω να αναφέρω παραδείγματα.
Ήταν παραμονή Χριστουγέννων και βρισκόμουν σε ένα μικρό καφέ στο κέντρο της πόλης, καθόμουν έξω για να μπορώ να χαζεύω την κίνηση της αγοράς, όταν κάποια στιγμή περνά από μπροστά μου μια γυναίκα γύρω στα 25, φορώντας αρκετά αποκαλυπτικά ρούχα για το κρύο που είχε. Όταν απομακρύνθηκε λίγο ένας κύριος γύρω στα 40 φώναξε σχετικά δυνατά: Να σε βάλω κάτω μάνα μου εσένα… κ.λπ. Και εγώ αναρωτιέμαι, τώρα τι ακριβώς κέρδισε που φώναξε κάτι τέτοιο; Σε εμένα πιο άντρας δεν φάνηκε, η γυναίκα δεν νομίζω να απόρησε, για το σχόλιo του, (δηλαδή τι θα γίνει άμα την βάλει κάτω…) και ούτε νομίζω όλο αυτό να άρεσε σε κανέναν. Βέβαια αυτό το φαινόμενο το έχω συναντήσει και αντίθετα, δηλαδή γυναίκα, η οποία έκανε ένα παρόμοιο σχόλιο σε έναν άντρα.
Γενικά, με αυτό το παράδειγμα θέλω να εκθέσω τις δημόσιες επιθέσεις σεξισμού αυτής της μορφής, οι οποίες φέρνουν τις περισσότερες φορές τις γυναίκες σε δύσκολη θέση (όχι μόνο όμως). Ώρες ώρες, όταν είμαι μπροστά σε ανάλογα περιστατικά, νομίζω ότι τέτοιοι άνθρωποι δεν είναι παρά ορμόνες με πόδια και τίποτα άλλο.
Πριν πάω στο επόμενο παράδειγμα, θέλω να αναφέρω πως για την παραπάνω περίπτωση οι απόψεις είναι διαφορετικές, γιατί υπάρχουν πολλοί τρόποι να δει κανείς το παραπάνω παράδειγμα. Η σημαντική του πλευρά είναι η σεξουαλική παρενόχληση, ως εδώ όμως, πιο πέρα το ζήτημα εξελίσσεται διαφορετικά.
Είναι ένα τυπικό βράδυ, που είμαι σπίτι και αποφασίζω να βάλω να δω μια καινούργια εμπορική κωμική ταινία, (δεν αναφέρω το όνομα της ταινίας, δεν έχει καμιά σημασία). Λίγο πριν το τέλος, καταλαβαίνω ότι σχεδόν κάθε σκηνή προέβαλλε κάποια γυναίκα να μοστράρει και από κάτι τολμηρό, ( οπίσθια ,στήθος, πόδια, κλπ), ενώ αντίστοιχα οι διάλογοι της ταινίας σχεδόν συνέχεια, βασίζονταν στο σεξ, λες και δεν υπάρχουν άλλα θέματα να σχολιαστούν, ή να μπορεί ο σεναριογράφος να δημιουργήσει τα «αστεία» του.
Αυτό, δε συμβαίνει με την συγκεκριμένη μόνο ταινία, αλλά και με πληθώρα άλλων τ, ώστε να καταφέρουν να τις δει μεγαλύτερο κοινό για να γίνουν εμπορικές επιτυχίες. Έτσι η εμπορική ανάπτυξη του κινηματογράφου να έχει θέσει ως βασικές προϋποθέσεις το σεξ και τα υποπροϊόντα του ως φίλτρα επιτυχίας.
Αυτή την μορφή σεξισμού δεν την βλέπουμε μόνο στο σινεμά και σε σειρές της τηλεόρασης, αλλά και σε διαφημίσεις διαφόρων προϊόντων ή υπηρεσιών. Πάλι με την δικαιολογία ότι, όλο και περισσότερος κόσμος θα προσέξει την διαφήμιση και φυσικά το προϊόν αυτής.
Γενικά, πλέον, για να διαφημιστεί από ένα κουτάκι τσίχλες μέχρι μια εκπομπή, ή ένα δημόσιο πρόσωπο, η βάση της διαφήμισης θα επικαλείται την ουσία της με χυδαίο και πρόστυχο τρόπο, ούτως ώστε να τραβήξει την προσοχή του κοινού πιο γρήγορα (και κατά κανόνα και πιο συχνά την προσοχή των φελλών). Για παράδειγμα, τώρα πρόσφατα είχα δει ένα τίτλο ενός βίντεο στο YouTube, που έγραφε το εξής: Διάσημη παρουσιάστρια έβγαλε το βρακί την ώρα της εκπομπής. Φαντάζομαι πως, η επόμενη εκπομπή θα έχει μεγαλύτερη τηλεθέαση μετά από αυτό.
Όσο για τις διαφημίσεις που έχουν σκοπό την παρουσίαση προϊόντων, σίγουρα θα τα παρουσιάζει συστηματικά κάποια ημίγυμνη γυναίκα και πολύ πιο σπάνια ίσως και άντρας για να τραβήξει περισσότερο ενδιαφέρον από την πλευρά του καταναλωτή, (βέβαια οι διαφημιστές χρησιμοποιούν πολλά κόλπα πέρα από τον σεξισμό, τα οποία δεν είναι άξια να αναφερθούν αυτή την στιγμή).
Ένα τελευταίο παράδειγμα είναι το εξής: Ένα απόγευμα, καθώς έπινα τσάι σε ένα μαγαζί, στα ράφια παρατήρησα ότι, σε συσκευασία ενός ροφήματος πόζαρε μια γυναίκα με μπικίνι. Ο υπεύθυνος διαφήμισης του προϊόντος δεν έκανε καν το κόπο να συνδέσει κάπως την γυναίκα με όλο το θέμα του προϊόντος, απλά την κόλλησε επάνω έτσι ξερά.
Έτσι ο σεξισμός είναι πλέον από τα κύρια διαφημιστικά κόλπα και δύσκολα θα αλλάξει αυτό με τον καιρό, ίσως να μην αλλάξει και ποτέ. Τα στοιχεία και οι περιπτώσεις είναι πλέον αναρίθμητες και αυτό είναι απαράδεκτο από όλους. Η δε χυδαιότητα, δεν πρέπει να αντικαταστήσει το έξυπνο και οι σεξιστικές εικόνες δεν πρέπει να αντικαταστήσουν την τέχνη και την ομορφιά.
