Τι είναι Ψηφιακό αποτύπωμα και ψηφιακά ίχνη στο διαδίκτυο
Ένα ψηφιακό αποτύπωμα ορίζεται ως ένα ίχνος που αφήνετε όταν χρησιμοποιείτε το διαδίκτυο. Όπως το μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που στείλατε σήμερα το πρωί, το σχόλιο που αφήσατε σε κάποια ανάρτηση ενός χρήστη στο Facebook ή στο Twitter – όλα αυτά τα στοιχεία μένουν καταγεγραμμένα στον παγκόσμιο ιστό και μάλιστα συσσωρεύονται και επεκτείνονται σε καθημερινή βάση που έχει ως αρνητικό αντίκτυπο να συσσωρεύονται τόσες πληροφορίες για το άτομο σας που ενδεχομένως κάποιος να τις συλλέξει και να τις εκμεταλλευτεί για δόλιο σκοπό.
Όλες οι πληροφορίες που αφήνετε στον διαδίκτυο συνήθως μπορεί να τις δει ο καθένας, εκτός κι αν πρόκειται για κάτι ιδιωτικό που μπορεί να το ανακαλύψει μόνο η δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος ή κάποιος εμπειρογνώμονας του είδους.
Εν ολίγοις ένας χρήστης μπορεί να ψάξει με ιδιαίτερη ευκολία να βρει πως συμπεριφέρεται ένα άλλο άτομο και ποια ψηφιακά ίχνη έχει αφήσει που μπορούν να προσδιορίσουν την προσωπικότητα του. Οπότε πρέπει να έχετε κατά νου πως με τις φωτογραφίες που ανεβάζετε στο instagram και σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι σχεδόν πανεύκολο να γνωρίζει κάποιος την προσωπική σας ζωή.
Είναι σημαντικό να γνωρίζετε τι αντίκτυπο αφήνουν οι ενέργειές σας στο διαδίκτυο, καθώς μπορούν να δημιουργήσουν μια εικόνα για εσάς που ίσως δεν θέλετε να απεικονίσετε στον κόσμο που σας παρακολουθεί.
Μπορεί ένα tweet που δημοσιεύσατε κάποια στιγμή να μοιάζει ξεκαρδιστικό ή να έχει μία ιδεολογική χροιά, αλλά στην πραγματικότητα φανερώνει τις προσωπικές σας απόψεις και τη συμπεριφορά του χαρακτήρα σας. Σίγουρα, οι φωτογραφίες που δημοσιεύσατε στο instagram ίσως να είναι ιδιαίτερα σέξι, αλλά συμπληρώνουν το καρέ της προσωπικής σας ζωής που είναι προσβάσιμο από τον καθένα. Δεν έχει σημασία για πόσο καιρό συμβαίνει αυτό το πράγμα, αλλά η ποσότητα που φανερώνει το ψηφιακό σας αποτύπωμα.
Άλλες πτυχές του ψηφιακού μας αποτυπώματος μπορεί να βρεθούν σε κυβερνητικές βάσεις δεδομένων και κατά πάσα πιθανότητα συλλέχθηκαν από τον δικό σας ISP σε κάποια ανύποπτη στιγμή χωρίς να το έχετε πάρει χαμπάρι, ανεξάρτητα από το εάν τα δεδομένα αυτά θα χρησιμοποιηθούν για συγκεκριμένο σκοπό ή όχι, απλά φυλάσσονται για χρησιμοποιηθούν όταν χρειαστεί.
Παρόλο που αυτά τα δεδομένα συλλέγονται με νόμιμο τρόπο (τουλάχιστον τις περισσότερες φορές) για να δημιουργήσουν το προφίλ σας που μπορεί στη συνέχεια να χρησιμοποιηθεί για να στοχεύσει η εκάστοτε διαφημιστική εταιρεία μία διαφήμιση προς εσάς σύμφωνα με τις προτιμήσεις σας, όπως για αγαθά και υπηρεσίες, ωστόσο πρέπει να γίνει κατανοητό πως μπορεί εύκολα κάποιος κυβερνοεγκληματίας να εκμεταλλευτεί αυτές τις πληροφορίες και τη συσσωρευμένη γνώση που σχετίζεται με την προσωπικότητά σας, και κάποια στιγμή σε ανύποπτο χρόνο να σας παγιδεύσει, με ότι μπορεί να συνεπάγεται κάτι τέτοιο.
Υπάρχουν τρόποι και εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι άνθρωποι για να περιορίσουν αυτόν τον πραγματικό κίνδυνο του ψηφιακού αποτυπώματος, αλλά προτού προσπαθήσετε να καλύψετε τα ψηφιακά σας ίχνη, πρέπει πρώτα να καταλάβετε την έκταση και τη σοβαρότητα του ζητήματος. Υπάρχουν δύο είδη ψηφιακού αποτυπώματος: το «παθητικό» και το «ενεργό».
Παθητικό ψηφιακό αποτύπωμα
Το πρώτο αποτελείται από τις πληροφορίες που οι τεχνολογικές εταιρείες συλλέγουν στο παρασκήνιο, όπως δεδομένα περιήγησης, διευθύνσεις IP και αγοραστικές συνήθειες. Αυτό συλλέγεται συχνά χωρίς να το γνωρίζουμε, και χρησιμοποιείται για να στοχεύει διαφημίσεις, να δημιουργεί προφίλ πελατών και άλλα. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να ελαχιστοποιηθεί η μεγάλη έκταση αυτού του τύπου αποτυπώματος, όπως η χρήση διακομιστών μεσολάβησης και VPN ή η χρήση του προγράμματος περιήγησης Tor Browser που προσφέρει ανωνυμία κατά το σερφάρισμα στο διαδίκτυο.
Ευτυχώς, αυτά τα δεδομένα δεν είναι συνήθως δημόσια για αναζήτηση από τον καθένα, επομένως δεν παρουσιάζουν μεγάλο πρόβλημα στην καθημερινή ζωή σας – εκτός αν είστε ιδιαίτερος στόχος των ιδιωτικών εταιρειών, όπως η Google και το Facebook για την παρακολούθηση της δραστηριότητάς σας στο διαδίκτυο.
Ενεργό ψηφιακό αποτύπωμα
Το άλλο είδος είναι το «ενεργό» ψηφιακό αποτύπωμα, το οποίο είναι η δημόσια ανιχνεύσιμη πληροφορία που μοιράζεστε στον ιστό, συμπεριλαμβανομένων των ενημερώσεων στο Facebook, των μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που αποστέλλονται σε κάποιο άλλο άτομο και οι αναρτήσεις σας στο Facebook ή στο Twitter και σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σπάνια δίνουμε ιδιαίτερη σημασία σε αυτόν τον τύπο ψηφιακού αποτυπώματος, αλλά ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να γίνει ένας μεγάλος πονοκέφαλος.
Το πιο εμφανές παράδειγμα είναι ο επαγγελματικός τομέας. Για παράδειγμα πριν προσληφθεί ένα άτομο σε μία θέση εργασίας ή ακόμη και μετά, η πλειοψηφία των εταιρειών αναζητούν τα προφίλ σας στα κοινωνικά δίκτυα για να καταλάβουν τι άνθρωπος είστε. Μπορεί να έχετε στείλει ένα σπουδαίο βιογραφικό σημείωμα σε μία επιχείρηση που εξυμνεί την επαγγελματική σας ικανότητα, αλλά εάν η ροή σας Twitter είναι υποτιμητική για την προσωπικότητά σας και συνοδεύεται από προσβλητικές συμπεριφορές, μάλλον θα έχετε σοβαρό πρόβλημα που δύσκολα θα αποφύγετε.
Ομοίως, πολλοί άνθρωποι έχουν βρει το μπελά τους από αυτό το ακανθώδες ζήτημα, όπως τα κακόβουλα σχόλια σε αναρτήσεις άλλων χρηστών στο Facebook που περιέχουν βωμολοχίες. Ωστόσο πρέπει να καταστεί σαφές το γεγονός πως με τον νέο Γενικό Κανονισμό για την Προστασία των Δεδομένων που έχει εφαρμόσει η Ευρωπαϊκή Ένωση πλέον δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να ζητήσει από οποιαδήποτε ιστοσελίδα ή εταιρεία που κατέχει τα δεδομένα του να τα διαγράψει ή να τα περιορίσει, σύμφωνα πάντα με τις προτιμήσεις του, σε διαφορετική περίπτωση που θα αρνηθούν οι ιστοσελίδες, τότε έχετε τη δυνατότητα να απευθυνθείτε στο νόμο για να βρείτε το δίκιο σας και πολύ πιθανό να δικαιωθείτε.
Το ψηφιακό αποτύπωμα και τα ψηφιακά ίχνη διακυβεύουν την προσωπική σας ασφάλεια
Όμως το χειρότερο στοιχείο όλων είναι ότι από τα ψηφιακά αποτυπώματα που αφήνεται στο διαδίκτυο μπορεί εύκολα ένας κακοποιός να μαζέψει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να ξέρει πως κινείστε και δραστηριοποιείστε στην καθημερινή σας ζωή, δηλαδή οι φωτογραφίες που έχετε τραβήξει μέσα στο σπίτι σας και τις δημοσιεύσατε στο instagram ή facebook μπορούν να καθοδηγήσουν έναν κλέφτη για τα κατατόπια που θα πρέπει να στραφεί όταν θα διεισδύσει παράνομα στην οικία σας για να αφαιρέσει αντικείμενα αξίας.
Επιπλέον η διαδικτυακή κατασκοπεία από τους επιτήδειους που πλέον δεν χρειάζεται καθόλου προσπάθεια για να βρουν τα ψηφιακά σας ίχνη από την πληθώρα των πληροφοριών που έχετε αφήσει στο διαδίκτυο, συγκαταλέγεται στα σοβαρότερα ζητήματα που απειλούν την προστασία της ιδιωτικής ζωής των χρηστών και καταπατούν το απόρρητο το δεδομένων σας.
Οπότε σας συνιστούμε να φροντίσετε να μην εκτίθεστε αλόγιστα στο διαδίκτυο, διότι προφανώς δεν θα υπάρχει γυρισμός την δύσκολη στιγμή που ένας κυβερνοεγκληματίες σας έβαλε στο μάτι για να σας εκμεταλλευτεί.