Star Trek: Nemesis (soundtrack)

• Σύνθεση, Εκτέλεση και Παραγωγή Μουσικής: Jerry Goldsmith
• Κυκλοφορία CD: Varese Sarabande Records, 2002
• Συνολική Διάρκεια CD: 48 λεπτά
• Εύρεση CD στην Αγορά: Εύκολη
• Είδος Tαινίας: Επιστημονική Φαντασία

H ταινία “Nemesis” αποτελεί τη δέκατη παραγωγή Star Trek. Από το 1979, όταν βγήκε στις αίθουσες η πρώτη μιας σειράς ταινιών που έμελλε να απασχολήσει τα κινηματογραφικά δρώμενα για πάνω από 20 χρόνια, η επιστημονική φαντασία βρήκε ένα νέο εκπρόσωπο. Ταυτόχρονα με την κινηματογραφική τους παρουσία, οι ταινίες Star Trek είχαν και σημαντική μουσική σφραγίδα.

Αρχικά, έχουμε το μικρό θέμα της τηλεοπτικής σειράς σύνθεσης Alexander Courage που είναι η μόνη μουσική που υπήρχε σε όλες της ταινίες ανεξάρτητα από τον συνθέτη τους. Πέρα από αυτό, όμως, η πλέον αναγνωρισμένη συνεισφορά στη μουσική των ταινιών Star Trek ήταν αποτέλεσμα της μοναδικής έμπνευσης ενός και μόνο συνθέτη, του Jerry Goldsmith.

Έχοντας συνθέσει τη μουσική στις 5 από τις 10 ταινίες και έχοντας γράψει δύο εξαιρετικά θέματα για την τηλεοπτική σειρά, αποτελεί το δημιουργό του μουσικού σύμπαντος του Star Trek με καλύτερη τη μουσική για την πρώτη ταινία “Star Trek: The Motion Picture” (υποψηφιότητα για όσκαρ 1979) που συγκαταλέγεται στα κλασσικά soundtracks, ένα από τα καλύτερα scores όλων των εποχών.

Για την ταινία “Star Trek: Nemesis” οι συντελεστές της δεν είχαν άλλη επιλογή πέρα από τον 74χρονο Jerry Goldsmith. Κανένας άλλος συνθέτης δεν ξέρει καλύτερα τη μουσική που χρειάζεται μια ταινία Star Trek. Μόλις η σύνθεση της μουσικής για την ταινία ολοκληρώθηκε, ήρθε η στιγμή να ζωντανέψει με τη βοήθεια της Hollywood Studio Symphony υπό τη διεύθυνση του συνθέτη. Επιβλητικές, σκοτεινές συνθέσεις με επική μουσική δράσης. Κάπως έτσι περιγράφεται το μουσικό “ντύσιμο” μιας ταινίας που τη διακρίνει η ανάλογη ατμόσφαιρα καθώς συγκαταλέγεται στις σκοτεινότερες ταινίες της σειράς και έχει μερικές από τις πιο εντυπωσιακές σκηνές δράσης που είχε ποτέ ταινία Star Trek.

Ξεκινώντας η ταινία χωρίς τίτλους αρχής, χάνει το πλεονέκτημα κάποιου συγκεκριμένου μουσικού θέματος – στίγματος που θα έπρεπε να συνθεθεί γι’αυτούς. Κάτι τέτοιο αποτελεί μια χαρακτηριστική διαφοροποίηση από τις προηγούμενες ταινίες “Star Trek: First Contact” (1996) & “Star Trek: Insurrection” (1998) που είχαν εξαιρετικά θέματα στους τίτλους αρχής τους. Βέβαια, ο σκηνοθέτης είναι άλλος στο “Nemesis” κι αυτό ίσως να σημαίνει κάτι. Ωστόσο, η ταινία δεν μπορούμε να πούμε πως δεν έχει το δικό της θέμα, κάτι το οποίο γίνεται εμφανές πιο πολύ από το soundtrack παρά από την ταινία.

Υπάρχει λοιπόν κάποιο θέμα, το οποίο – σε αντίθεση με άλλα των υπολοίπων ταινιών – δεν είναι τόσο “δυνατό” ώστε να σκεπάσει τις εντυπώσεις από την υπόλοιπη μουσική. Αντί από ένα κυρίαρχο main title theme, o μουσικός πρόλογος γίνεται με το κομμάτι “Remus”, το οποίο μας δίνει μια σύντομη μουσική γεύση από τη μουσική για την αυτοκρατορία των Romulans, μετά από το θέμα της τηλεοπτικής σειράς που θα ακουστεί κάμποσες φορές κατά τη διάρκεια του CD.

Η εγκληματική ενέργεια που οδηγεί σε δολοφονία ολόκληρης της ρωμουλανής γερουσίας έχει τη μουσική συνοδεία του κομματιού “The Box” (2). Εδώ έχουμε και τις μόνες στιγμές τρόμου από τη μουσική της ταινίας. Στο κομμάτι “Odds and Ends” (4) αρχίζει να μπαίνει η δράση στο προσκήνιο. Η προσγείωση του πληρώματος στον άγνωστο πλανήτη και η εύρεση του B4 (“αδερφού” του Data) συνοδεύεται από επίθεση των κατοίκων του πλανήτη και η μουσική αποκτά δύναμη και ενεργητικότητα. Ο Jerry Goldsmith βρίσκεται στο στοιχείο του, τη μουσική δράσης.

Εξάλλου δεν θεωρείται τυχαία ο πλέον κατάλληλος για να συνθέσει τέτοια μουσική! Μετά τους ενθουσιώδεις ρυθμούς του “Odds and Ends” ακολουθούν τα κομμάτια “Repairs” (5), “The Knife” (6) και “Ideals” (7) που δεν αποτελούν κάτι το αξιοπρόσεχτο μιας και η μουσική τους είναι ή ιδιαίτερα απαλή ή απλώς εστιάζει στην ένταση. Στο “Ideals” έχουμε και την πρώτη ισχνή εμφάνιση του βασικού θέματος της ταινίας, το οποίο θα ακουστεί σε πλήρη εκτέλεση στο τελευταίο κομμάτι του CD.

To κομμάτι “The Mirror” (8) σηματοδοτεί την απαρχή μιας σειράς κομματιών εκπληκτικής δράσης σκοτεινού, επιβλητικού και ενθουσιώδους ρυθμού που αποτελούν την ψυχή του soundtrack. Πρόκειται για την καλύτερη μουσική για δράση που έχει γράψει ο συνθέτης μετά από τις ταινίες “The Mummy” & “The 13th Warrior” του 1999 και όσοι αρέσκονται σε τέτοιου είδους μουσική, θα βρούν ιδιαίτερη ικανοποίηση. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο συνθέτης κάνει ευρεία χρήση των french horns, τα οποία πρέπει να είναι μάλλον από τα αγαπημένα του όργανα, αν κρίνουμε κι από άλλα soundtracks που έχει γράψει.

Εκρηκτικές κόρνες που δίνουν έναν μοναδικό επικό χαρακτήρα στη μουσική, συναντάμε σε διάφορα κομμάτια και κυρίως στο “Engage” (11) (οι στιγμές στην ταινία λίγο πριν την πρόσκουση του Enterprise στο Shimitar) όπου η ορχήστρα με πρωταγωνίστριες τις κόρνες φτάνει σε απίστευτα επίπεδα. Επίσης, αξίζει να τονιστεί ο έντονα ορχηστρικός χαρακτήρας της μουσικής.

Ο Jerry Goldsmith χρησιμοποιεί ηλεκτρονικούς ήχους, όπως και στις άλλες ταινίες Star Trek – και το κάνει με θαυμάσιο τρόπο δίνοντας πιο πλούσια αίσθηση στο σύνολο – όμως ποτέ σε βάρος της ορχήστρας ή με διάθεση να την υποκαθιστά κάποιες φορές. Η χρήση των ηλεκτρονικών ήχων (και όχι ηλεκτρονικής μουσικής – πρέπει να γίνει σαφής διαχωρισμός εδώ) λειτουργεί πολύ όμορφα και προσθέτει στη μουσική αντί να τις αφαιρεί όπως συμβαίνει πολύ συχνά στις μέρες μας με αρκετούς νεαρούς συνθέτες.

Και το καλύτερο μας περιμένει στο τέλος: το κομμάτι “A New Ending” έχει σε πλήρη μορφή το βασικό θέμα της ταινίας, ένα ορχηστρικό “αντίο” στο πλήρωμα του Enterprise, ένα μελαγχολικό και δραματικό – με έγχορδα – θέμα που βρίσκεται στο τέλος του CD, εκεί ακριβώς που θα έπρεπε.

Πριν και μετά από αυτό μπορούμε να ακούσουμε το αλησμόνητο Star Trek March, το σήμα κατατεθέν του Jerry Goldsmith. Από μόνο του, το τελευταίο κομμάτι του CD είναι ένας λόγος για να το αγοράσετε μιας και αποτελεί έναν πραγματικό μουσικό θησαυρό αφού κανένα άλλο Star Trek soundtrack δεν κυκλοφορεί στη χώρα μας. Το soundtrack της ταινίας “Nemesis” αποκτά έτσι ακόμη περισσότερη αξία που αλλιώς δε θα είχε.

Είναι η μοναδική ευκαιρία να αποκτήσετε ένα από τα θέματα που έγραψαν ιστορία στην κινηματογραφική μουσική, τις “Main Title” & “End Credit” εκδόσεις του θέματος – ορόσημο για τις ταινίες Star Trek. Τέλος, ο λόγος που το κομμάτι “A New Ending” (14) ξεκινάει με τη μουσική από το τραγούδι “Blue Skies” σύνθεσης Irving Berlin είναι ο Data. Στο ξεκίνημα περίπου της ταινίας αφιερώνει (και τραγουδάει) το συγκεκριμένο τραγούδι στο νιόπαντρο ζευγάρι του πληρώματος. Έτσι, η προσθήκη κάποιας από τη μουσική του τραγουδιού έρχεται σαν υπενθύμιση μιας πτυχής της πλοκής και σχηματίζει ένα πρωτότυπο άνοιγμα για το κομμάτι.

Κλείνοντας την κριτική, να συνοψίσουμε τα υπέρ και τα κατά του soundtrack: η απολαυστική δράση, το κομμάτι “A New Ending”, η ως επί το πλείστον αντιπροσωπευτική απεικόνηση της μουσικής της ταινίας στο soundtrack και η προσεγμένη συσκευασία αποτελούν τα αναμφισβήτητα υπέρ του προϊόντος. Από την άλλη, η σχετικά αδιάφορη μουσική ορισμένων κομματιών (που θα μπορούσαν να αντικατασταθούν από άλλα σαφώς καλύτερα που δεν συμπεριλήφθηκαν στο CD) και η αίσθηση της έλλειψης επιβλητικού θέματος (παρόλου που υπάρχει κάποιο αλλά δυστυχώς στο τέλος μόνο, λόγω συνθηκών που καθόρισε η ίδια η ταινία) συνοψίζουν τα μειονεκτήματα του soundtrack.

Ασχέτως με το πού θα γύρει για τον καθένα η ζυγαριά, να τονίσουμε πως η μουσική της ταινίας αποτελεί ίσως ένα από τα τελευταία δείγματα γραφής στο συγκεκριμένο είδος από τον Jerry Goldsmith. Γι’αυτό και σας προτείνουμε να εντάξετε το “Nemesis” στις επιλογές σας ώστε να πάρετε μια γεύση από έναν από τους τελευταίους μεγάλους της ορχηστρικής μουσικής…

Star Trek: Nemesis (soundtrack)

1. Remus (1:58)
2. The Box (2:20)
3. My Right Arm (1:02)
4. Odds and Ends (4:37)
5. Repairs (6:26)
6. The Knife (3:09)
7. Ideals (2:15)
8. The Mirror (5:21)
9. The Scorpion (2:21)
10. Lateral Run (3:54)
11. Engage (2:12)
12. Final Flight (3:47)
13. A New Friend (2:36)
14. A New Ending (6:08)