Οι εταιρείες που κατασκευάζουν προγράμματα, χρειάζονται δοκιμαστές για τα προϊόντα τους, όταν αυτά βρίσκονται ακόμα στο στάδιο της ανάπτυξής τους. Κανένα πρόγραμμα δεν είναι τέλειο και γι΄ αυτό θα πρέπει να ελεγχθεί εξονυχιστικά, ώστε να αποκαλυφτούν τα λάθη των προγραμματιστών του και οι τυχόν ατέλειες του.
Ενα πρόγραμμα, ιδίως όταν βρίσκεται στο στάδιο της ανάπτυξής του, μπορεί να μην τρέχει σε όλους τους υπολογιστές, να ”κρεμάει” όταν επιχειρήσει κανείς να εκτελέσει μια συγκεκριμένη ακολουθία εντολών, να έρχεται σε σύγκρουση με κάποια άλλα προγράμματα, να μην συνεργάζεται σωστά με το λειτουργικό σύστημα ή να μην μπορεί να κάνει όλα όσα θα ήθελαν οι κατασκευαστές του και οι χρήστες του.
Κάθε σοβαρή εταιρεία λογισμικού, κάθε προγραμματιστής που σέβεται τον εαυτό του, πρέπει, πριν δώσει το πρόγραμμα στο κοινό, να το περάσει από εξαντλητικά τεστ. Ενα πρόγραμμα, μέχρι να πάρει την τελική του μορφή, περνάει από διάφορες δοκιμαστικές φάσεις.
Στην πρώτη φάση, που χαρακτηρίζεται και ως έκδοση alpha, γίνεται ένας εσωτερικός έλεγχος, συνήθως από τους κατασκευαστές, της λειτουργικότητας και της ευστάθειας του προγράμματος. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι εκδόσεις alpha δεν δίνονται ελεύθερα στο κοινό ενώ αρκετές από τις λειτουργίες του προγράμματος μπορεί να είναι απενεργοποιημένες.
Στη φάση beta ένα πρόγραμμα έχει περάσει ήδη αρκετά τεστ και είναι συνήθως αρκετά σταθερό, ώστε να δοθεί στο κοινό και να ελεγχθεί η λειτουργία του σε πραγματικές συνθήκες. Σε αυτήν τη φάση το πρόγραμμα διανέμεται στους beta testers, χρήστες που δέχονται να δοκιμάσουν ένα μη τελειωμένο προϊόν και να ενημερώσουν τους κατασκευαστές για τις εμπειρίες τους.
Βασικά υπάρχουν δυο είδη εκδόσεων beta: οι public και οι private betas. Οταν ένα πρόγραμμα διανέμεται από τον κατασκευαστή του ως public beta, τότε μπορεί να το αποκτήσει όποιος θέλει, είτε εντελώς δωρεάν (με ελεύθερο download) είτε πληρώνοντας ένα μικρό συμβολικό ποσό (που συνήθως αντιστοιχεί στο κόστος συσκευασίας και διανομής του προγράμματος).
Οι private betas διανέμονται σε έναν περιορισμένο αριθμό επιλεγμένων χρηστών, οι οποίοι πρέπει να είναι αρκετά δραστήριοι ως προς την αναφορά των bugs και των ατελειών του προγράμματος. Μερικοί κατασκευαστές προτιμούν αρχικά να κυκλοφορήσουν μια private beta, ώστε να αναγνωριστούν τα σοβαρότερα bugs, προσφέροντας αργότερα μια σταθερότερη public beta στο κοινό.
Οι περισσότεροι testers μιας private beta πρέπει να διαβεβαιώσουν εγγράφως τους κατασκευαστές του προγράμματος ότι δεν θα αποκαλύψουν δημόσια λεπτομέρειες για το πρόγραμμα, υπογράφοντας το λεγόμενο NDA (Non-Disclosure Agreement). Αρκετές φορές, όμως, οι beta testers δεν τηρούν τις υποσχέσεις τους και αποκαλύπτουν, σε διάφορα sites του Internet, στοιχεία για το προϊόν που δοκιμάζουν. Αλλωστε, πολλά sites επιδιώκουν την αποκάλυψη τέτοιων στοιχείων, αφού ξέρουν ότι με αυτόν τον τρόπο θα προσελκύσουν πολλούς επισκέπτες στις σελίδες τους.
Τι πρέπει να κάνει ένας beta private tester
Οι εταιρείες λογισμικού μπορεί να δίνουν δωρεάν τις προεκδόσεις των προγραμμάτων τους στους beta testers, ωστόσο έχουν κάποιες απαιτήσεις από αυτούς. Ενας σωστός beta tester πρέπει να ενημερώνει σε τακτά χρονικά διαστήματα τον κατασκευαστή για τις εμπειρίες του από το χειρισμό του προγράμματος που δοκιμάζει.
Για παράδειγμα πρέπει να ενημερώσει τον κατασκευαστή αν η εγκατάσταση του προγράμματος γίνεται χωρίς προβλήματα, αν όλες οι λειτουργίες της εφαρμογής εκτελούνται σωστά, αν λείπουν κάποιες λειτουργίες που θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνονταν στο πρόγραμμα, αν υπάρχουν κάποια bugs που προκαλούν το ”κρέμασμα” της εφαρμογής. Και επειδή τα περισσότερα προγράμματα είναι γραμμένα στα αγγλικά, οι beta testers θα πρέπει να μπορούν να εκφράσουν σωστά την άποψη τους στην αγγλική γλώσσα.
Τα πλεονεκτήματα που έχει ένας beta tester δεν είναι λίγα: μαθαίνει να χειρίζεται πολύ καλά ένα πρόγραμμα, βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τους προγραμματιστές της εφαρμογής και έχει τη δύναμη να επηρεάσει, πολύ ή λίγο, τις λειτουργίες και τη μορφή της τελικής έκδοσης του προγράμματος.
Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να γίνετε beta tester
Αρκετές φορές δεν είναι εύκολο να γίνετε beta testers: είτε θα πρέπει να ”δείξετε” τις συστάσεις ενός άλλου beta tester, είτε θα πρέπει να κερδίσετε την εμπιστοσύνη της εταιρείας διαφημίζοντας, κατά κάποιον τρόπο, τον εαυτό σας.
Μερικές μεγάλες εταιρείες λογισμικού διαθέτουν μια περιοχή στο website τους στο Internet, στην οποία υπάρχουν τα τελευταία νέα για τις εκδόσεις beta των προγραμμάτων τους αλλά και πληροφορίες για το τι πρέπει να κάνετε ώστε να μπείτε στη λίστα των beta testers της εταιρείας. Η Corel, για παράδειγμα, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες λογισμικού, δεν σας ζητάει πολλά πράγματα για να γίνετε beta testers.
Αν είστε χρήστες ενός Windows PC και θέλετε να γίνετε beta tester ενός προγράμματος της Corel, θα πρέπει να διαθέτετε τα εξής: λογαριασμό e-mail, κάποιo από τα τελευταία λειτουργικά συστήματα των Windows, αξιόλογο επεξεργαστή (τουλάχιστον οκταπύρηνο τελευταίας γενιάς), δυνατή κάρτα γραφικών που να μπορεί να λειτουργήσει σε ανάλυση τουλάχιστον 1920 x 1080 pixels, έναν εκτυπωτή και την τελευταία έκδοση του Google Chrome ή Microsoft Edge.
Λίγο διαφοροποιημένες είναι οι απαιτήσεις που θέτει η Corel για τους κατόχους των υπολογιστών Macintosh.
Για να γίνετε beta testers των προγραμμάτων της Macromedia, μια εταιρείας γνωστής κυρίως για προγράμματα ανάπτυξης σελίδων του Web, θα πρέπει να στείλετε ένα e-mail στην εταιρεία με τα προσωπικά σας στοιχεία και το πρόγραμμα που θέλετε να ”’τεστάρετε”.
Αν πάρετε τη σχετική έγκριση, τότε θα λαμβάνετε, περίπου κάθε 3 με 6 εβδομάδες, μια έκδοση beta του προγράμματος που σας ενδιαφέρει. Σε αυτό το σημείο αρχίζει και η δύσκολη δουλειά: η Macromedia απαιτεί να εργάζεστε πάνω στο πρόγραμμα της τουλάχιστον 6-8 ώρες την εβδομάδα ενώ θέλει και μια αναλυτική αναφορά για κάθε έκδοση beta που σας στέλνει. Aν η ανταπόκρισή σας δεν είναι αυτή που περιμένει η εταιρεία, τότε χάνετε την ιδιότητά σας ως beta tester, ενώ υπάρχει περίπτωση να χάσετε το δικαίωμα συμμετοχής σε μελλοντικές beta άλλων προγραμμάτων.
Σχετικά εύκολα μπορείτε να αποκτήσετε μια public beta της Microsoft, αφού τις περισσότερες φορές μπορείτε να την κατεβάσετε απευθείας από το site της εταιρείας στο Internet. Αρκετά πιο μπερδεμένα είναι τα πράγματα όσον αφορά τις private betas της εταιρείας.
Οποιοσδήποτε θέλει, μπορεί να ζητήσει να μπει στη λίστα των private betas της εταιρείας στέλνοντας ένα e-mail στη διεύθυνση betareq@microsoft.com (στο subject του μηνύματος πρέπει να βάλετε το όνομα του προϊόντος που σας ενδιαφέρει), στο οποίο θα αναφέρει τα προσωπικά του στοιχεία, τον υπολογιστή που έχει και το προϊόν που θέλει να δοκιμάσει. Ωστόσο, επειδή η ζήτηση είναι μεγάλη, είναι πολύ δύσκολο να αποκτήσετε τελικά μια private beta ενός προϊόντος της Microsoft.
Αν η εταιρεία δεν σας δεχθεί στη λίστα των private beta testers, κάτι πολύ πιθανό, τότε δεν έχουν… τελειώσει όλα. Μπορείτε να βρείτε κάποια beta της εταιρείας σε σεμινάριά της, σε διασκέψεις, στο περίπτερο της εταιρείας σε μια έκθεση υπολογιστών ή να γίνετε συνδρομητές στο TechNet Plus program. Τέλος, μπορείτε να κοιτάτε στο site της εταιρείας για τα λεγόμενα preview programs. Πρόκειται για ”προχωρημένες” beta προϊόντων της Microsoft, τις οποίες μπορείτε να τις αποκτήσετε καταβάλλοντας λίγα δολάρια.
Αντίστοιχα είναι τα πράγματα και για τις άλλες εταιρείες. Συνήθως αρκεί να ανταλλάξετε e-mails (π.χ. στη διεύθυνση beta@companyname.com) για να γίνετε beta testers των προϊόντων τους. Αρκετά πιθανό είναι υπάρχει στο κεντρικό site της εταιρείας link για τις εκδόσεις ή να βρείτε άμεσα τις σχετικές πληροφορίες πληκτρολογώντας μια διεύθυνση του τύπου www.companyname.com/beta.
