Αφού είχα δει τις ταινίες «2046» και «Ιπτάμενα Στιλέτα», αφού είχα λατρέψει τόσο τις ταινίες όσο και την μουσική τους, αφού είχα αγοράσει τα soundtracks, αφού τα είχα «λιώσει» στο CD player και τα άκουγα καθημερινά, έφτασε μία Παρασκευή βράδυ που παρέα με μια φίλη μου, η οποία είναι παραγωγός σε ραδιοφωνικό σταθμό της Αθήνας, αναρωτηθήκαμε ποιος να είναι αυτός ο κύριος Shigeru Umebayashi που έγραψε αυτές τις καταπληκτικές μουσικές;
Προσωπικά το όνομά του μου ήταν άγνωστο μέχρι και πριν δύο μήνες. Η πρώτη φορά που το αντίκρισα ήταν πάνω στα εξώφυλλα των δύο άλμπουμ, όπου και αναγραφόταν. Οι δύο ταινίες, που προανέφερα, και τα δύο εκπληκτικά αυτά soundtracks που συνέθεσε μου εξίταραν την περιέργεια. Με έκαναν να αναρωτηθώ ποιο είναι αυτό το νέο πρόσωπο στην παγκόσμια σκηνή της κινηματογραφικής μουσικής και τι ακόμα έχουν να ακούσουν τα αυτιά μας στο μέλλον, εφόσον ήδη οι δουλειές του ήταν μια θαυμάσια έκπληξη από την Ασία. Ποιος είναι ο Shigeru Umebayashi;
Βολτάραμε με τη φίλη μου στο διαδίκτυο για ώρα αλλά προς μεγάλη μας έκπληξη δεν βρήκαμε, ούτε καν σε μεγάλα web sites, όπως το imdb.com ή το allmusic.com, μια τόση δα παραγραφούλα που να λέει δυο λόγια περί τι εστί Shigeru Umebayashi. Το μόνο που βρήκαμε ήταν μια Ιαπωνική σελίδα, από την οποίο μόνο η λέξη “email” ήταν κάτι το… αναγνωρίσιμο από μέρους μας. Έτσι και εγένετο. Ένα κλικ, ένα mail, και το Texnologia.Net βρίσκεται πλέον στην ευχάριστη θέση να φιλοξενεί στις σελίδες του μια συνέντευξη του Ιάπωνα συνθέτη. Μια επικοινωνία λοιπόν μεταξύ Αθήνας και Τόκυο μπορούσε να επιτευχθεί άμεσα μόνο με καθαρά ηλεκτρονικά μέσα. Σκοπός όμως επετεύχθη. Με τη βοήθεια των μελών του φόρουμ του Texnologia τα ερωτήματα μαζεύτηκαν, μετά ετέθησαν και τέλος απαντήθηκαν άμεσα από τον Shigeru Umebayashi.
Κύριε Umebayashi θα ήθελα πρώτα από όλα να μας πείτε μερικά λόγια για εσάς. Πως ξεκίνησε η σχέση σας με τη μουσική και σε τι ηλικία;
Όταν ήμουν 17 ετών ήμουν μέλος ενός εραστιεχνικού ροκ συγκροτήματος η σύνθεση του οποίου είχε γίνει από συμμαθητές μου. Ένας από αυτούς έπαιξε κιθάρα πάρα πολύ καλά και λάτρευε τους Beatles. Εγώ όμως δεν ήξερα καθόλου να παίζω κιθάρα και έτσι το δικό μου κομμάτι ήταν το μπάσο. Μια απλή υπόθεση δηλαδή. Ειλικρινά από τότε δεν φαντάστηκα ποτέ ότι κάποτε θα έπαιζα ο ίδιος μουσική!
Στη δεκαετία του ’80 ήσασταν ο επικεφαλής μιας ροκ μπάντας, των “EX”, και μια σεζόν το συγκρότημα σας συνοδεύατε τον Έρικ Κλάπτον στην περιοδεία του στην Ιαπωνία. Πόσο σας επηρέασε αυτή η συνεργασία σας τότε ως μουσικό;
Ο Έρικ Κλάπτον πάντα αρεσκόταν στο να ανακαλύπτει νέα μουσικά είδη και είναι ένας από τους πλέον σεβαστούς μουσικούς στον κόσμο. Παρόλα αυτά αυτοί που με επηρέασαν περισσότερο ως μουσικό ήταν οι Beatles.
Τι ήταν εκείνο που σας έκανε να στραφείτε στην κινηματογραφική μουσική;
Συνάντησα έναν διάσημο Ιάπωνα ηθοποιό, τον Yusaku Matsuda, ο οποίος έπαιξε το 1989 στην ταινία “Black Rain”, που σκηνοθετούσε Ridley Scott. Συνέθεσα τη μουσική και έκανα την παραγωγή του CD του. Αν μη τι άλλο με επηρέασε αυτό. Δυστυχώς ο ίδιος πέθανε όταν ήταν 40 ετών.
Δουλέψατε με διάφορους σκηνοθέτες, με μερικούς από τους οποίους μάλιστα παραπάνω από μία φορά. Zhang Yimou, Wang Kar-wai, Takahashi Banmei, Takita Yojiro, Matsuoka Joji και άλλους πολλούς. Μπορείτε να ξεχωρίσετε ποια συνεργασία σας από αυτές απολαύσατε περισσότερο και επίσης με ποιον σκηνοθέτη βλέπετε να έχετε μέλλον μαζί του στο κινηματογραφικό στερέωμα;
Ο κάθε ένας σκηνοθέτης με τον οποίο δούλεψα έχει το δικό του στυλ, την δική του δημιουργική αισθητική. Όλοι τους με ευχαρίστησαν. Ελπίζω να μπορέσω να ξαναδουλέψω μαζί τους στο μέλλον. Δυστυχώς δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιον.
Οι δύο τελευταίες σας δουλειές, το “2046” και το “The House of Flying Daggers”, έγιναν μεγάλη επιτυχία σε όλο τον κόσμο αλλά επίσης και στην Ελλάδα. Οι ραδιοφωνικοί σταθμοί παίζουν τακτικά τις μουσικές σας και οι αίθουσες προβάλλουν ακόμα και τώρα τις ταινίες αυτές. Πιστεύετε ότι το 2004 ήταν η καλύτερη χρονιά στην καριέρα σας τόσο όσον αφορά την δημιουργικότητά σας όσο και τη φήμη σας;
Πράγματι το 2004 ήμουν πάρα πολύ τυχερός που συμμετείχα σε δύο τόσο μεγάλες παραγωγές. Ειδικά ως μουσικός ήμουν κατενθουσιασμένος! Θεωρώ όμως προσωπικά εξαιρετικά σημαντικό το γεγονός ότι πολλοί στην Ελλάδα δείχνουν τέτοιο ενδιαφέρον για τη μουσική μου!
Για μένα προσωπικά η ταινία “2046” ήταν μια σοκαριστική εμπειρία, μια γροθιά στις αισθήσεις μου, αν θέλετε. Αλλά νομίζω ότι η μουσική σας ώθησε σε ένα ακόμα υψηλότερο επίπεδο το όραμα του σκηνοθέτη της. Ποια είναι η δική σας άποψη για τη μουσική που συνθέσατε, πόσο πολύ πιστεύετε ότι πέτυχε το σκοπό της στο να συνοδεύσει την ταινία και ποιο κομμάτι είναι το αγαπημένο σας όσον αφορά τον αντίκτυπο στον θεατή;
Εκτιμώ πολύ την γνώμη σου. Προσπάθησα να λαμβάνω μέρος όσο πιο πολύ μπορούσα στο στάδιο του post-production, διότι το τελικό μιξάρισμα είναι ένα από τα σπουδαιότερα κομμάτια στην κινηματογραφική μουσική. Πιστεύω πως ακόμη και η ομορφότερη μουσική δεν θα είναι τέλεια αν γίνει εσφαλμένη χρήση της μέσα στην ταινία. Όσον αφορά το “2046”, θεωρώ ότι η μουσική μαζί με τον τελικό συνολικό σχεδιασμού του ήχου πέτυχε το σκοπό της περί το 80%. Το αγαπημένο μου κομμάτι είναι οι τίτλοι τέλους.
Τα επιπλέον μουσικά κομμάτια που χρησιμοποιήθηκαν στην ταινία όπως τα “Julien & Barbara” του Georges Delerue, το “Decision” του Zbigniew Preisner αλλά ακόμα και το κομμάτι από την όπερα “Casta Diva” της Angela Gheorghiu και το γνωστό τραγούδι “Siboney”, ήταν δικές σας επιλογές ή αποτέλεσμα ανταλλαγής ιδεών με τον Peer Raben και τον σκηνοθέτη; Πως καταλήξατε στο να χρησιμοποιήσετε αυτά τα κομμάτια;
Ήταν όλα επιλογές του σκηνοθέτη. Για να σου πω την αλήθεια θα ήθελα να του κάνω και εγώ αυτή την ερώτηση.
Πως ήταν λοιπόν οι συνεργασίες σας με τον Kar-Wai και τον Zhang Yimou. Πόσο διαφορετικοί είναι μεταξύ τους στον τρόπο που δουλεύουν;
Γνωρίζω τον Kar-Wai εδώ και πολύ καιρό και με τον Yimou με γνώρισε ο παραγωγός Bill Kong (Hero, Crouching Tiger κλπ.), με τον οποίο είχα δουλέψει στο παρελθόν. Ο Wong Kar-Wai, γυρίζει την ταινία του βασισμένος σε γενικές γραμμές πάνω στη μουσική. Από την άλλη ο Zhang Yimou βάζει τη μουσική εφόσον έχουν ολοκληρωθεί τα γυρίσματα.
Πως αντιδρά η έμπνευση σας σε κάθε ταινία που σας ανατίθετε; Οι σκηνοθέτες και οι σεναριογράφοι σας δίνουν κάποια καθοδήγηση και μέχρι τι βαθμό σας επηρεάζουν;
Συγκεκριμένα, για τις δύο ταινίες που μιλάμε, αισθάνομαι ότι και ο Kar-Wai και ο Yimou είχαν κομμάτια στις ταινίες τους που από εικαστικής απόψεως ήταν πανέμορφα αλλά και μυστηριακά. Και οι δύο με άφησαν εντελώς ελέυθερο να συνθέσω τη μουσική και αυτό το εκτίμησα ιδιαίτερα.
Το score που συνθέσατε για τα «Ιπτάμενα Στιλέτα» είχε φυσικά στη μουσική του προσέγγιση Ασιατικό ύφος και στυλ. Γενικά πιστεύετε ότι όλα σας τα score είναι πάντα επηρεασμένα, έστω και σε ένα ελάχιστο ποσοστό, από την Ασιατική παραδοσιακή μουσική;
Πράγματι μια ταινία όπως τα «Ιπτάμενα Στιλέτα» απαιτούσαν τέτοιου είδους προσέγγιση. Παρόλα αυτά πιστεύω πως εν προκειμένω η μουσική της ταινίας δεν είναι ιδιαίτερα όμοιο με άλλες Κινέζικες ταινίες και αυτό διότι είμαι Ιάπωνας. Αλλά μια και ρωτάς πιστεύω πως ακόμα και αν έγραφα για μια Ελληνική ταινία, ακόμα και με σαφείς επιρροές από την Ελλάδα θα πρόσθετα μερικά στοιχεία Ασιατικού ύφους σε αυτή. Είναι πολύ σημαντικό για μένα να δημιουργώ την μουσική μου όπως επιθυμώ.
Στα «Ιπτάμενα Στιλέτα» αντικρίσαμε ως ευχάριστη έκπληξη την ηθοποιό Zhang Ziyi να τραγουδάει. Πιστεύετε ότι μπορεί κάποια μέρα να γίνει και επαγγελματίας στο τραγούδι;
Είναι πολύ ταλαντούχα. Θεωρώ πως είναι στο χέρι της και μόνο το να κάνει κάτι τέτοιο.
Ποια από τις ταινίες, για την οποία συνθέσατε μουσική, σας αρέσει περισσότερο; Ποια είναι αυτή δηλαδή που βρίσκεται πιο κοντά στην αισθητική σας ως θεατή;
Μου είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσω. Πραγματικά δεν μπορώ να πω.
Υπάρχουν κάποιες παραγωγές για τις οποίες θα δουλέψετε στο εγγύς μέλλον;
Τώρα εργάζομαι για μια Ιταλική ταινία και ένα Ιαπωνικό τηλεοπτικό πρόγραμμα.
Υπάρχει κάποιο είδος ταινίας για το οποίο δεν έχετε γράψει ακόμα μουσική αλλά θα το επιθυμούσατε;
Ναι, η κωμωδία.
Το 2004 ήταν μια δύσκολη χρονιά για τον κόσμο της κινηματογραφικής μουσικής αλλά και της παγκόσμιας μουσικής γενικότερα. Πέθαναν δύο από τους πλέον σημαντικότερους συνθέτες του είδους, ο Jerry Goldsmith και ο Elmer Bernstein. Ποιο πιστεύετε ότι ήταν το στίγμα που άφησαν στην παγκόσμια μουσική;
Ήταν πραγματικά δύο μεγάλοι συνθέτες για κινηματογραφική μουσική. Ήταν ουσιαστικά δύο αληθινά τεράστιοι μουσικοί που επηρέασαν σε υψηλό βαθμό το είδος της κινηματογραφικής μουσικής.
Στο Χόλυγουντ δύο έλληνες συνθέτες, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου (“Blade Runner”, “1492”) και ο Βασίλης Πολυδούρης (“Conan”, “Robocop”), κατάφεραν μια χτίσουν μέσα στο χρόνο μια εντυπωσιακή καριέρα μέσα στο χώρο αυτό. Ποια είναι η γνώμη σας για αυτούς;
Ο Vangelis είναι ένας από τους λίγους συνθέτες στον κόσμο που σέβομαι τόσο πολύ. Πάντα νιώθω το «πάθος» στη μουσική του. Δυστυχώς δεν γνωρίζω καλά τον κύριο Πολυδούρη.
Είχατε ποτέ κάποιον συνθέτη ως πρότυπο, έναν συνάδελφο που πάντοτε θαυμάζατε τη δουλειά του όσο κανενός άλλου;
Ναι έχω. Τον Ennio Morricone.
Μπορείτε να αναφέρετε ορισμένα κινηματογραφικά scores, που θα χαρακτηρίζατε ως μοναδικά, ως ορόσημα στην κινηματογραφική μουσική;
Έχω υπερβολικά πολλά scores να αναφέρω σε αυτό που με ρωτάς. Αυτό πάντως που θεωρώ σαν ορόσημο για το είδος είναι η μουσική για την ταινία “The Third Man”.
Μετά από τόσα χρόνια, κάτι παραπάνω από είκοσι, καριέρας ως μουσικοσυνθέτης θα μπορούσατε να πείτε ακόμα και τώρα ότι θα θέλατε να γίνετε κάτι άλλο εκτός από αυτό;
Αμα ήταν πιθανόν θα ήθελα να γίνω αρχιτέκτοντας.
Θεωρείτε ότι για να γίνει ένα έργο τέχνης, ό,τι και να είναι αυτό, απαιτείται ταλέντο ή σκληρή δουλειά;
Για μένα τουλάχιστον θα πω με σιγουριά πως είναι απλά σκληρή δουλειά!
Έχετε κάνει ποτέ κάποια ζωντανή εμφάνιση στην Ευρώπη; Είναι ένα από τα μελλοντικά σας σχέδια να δώσετε συναυλίες;
Όχι, ποτέ δεν έχω κάνει συναυλία στην Ευρώπη αλλά είναι σίγουρα ένα από τα πράγματα που επιθυμώ να κάνω στο μέλλον, αν και όπως ανέφερα και στο πρώτο σου ερώτημα, δεν θεωρώ τον εαυτό μου καλό οργανοπαίχτης.
Πέραν αυτού, πέραν δηλαδή των ζωντανών συναυλιών, είναι στα μελλοντικά σας σχέδια να εργαστείτε και σε δουλειές πιο πέρα από την Ασία; Θα δεχόσασταν, για παράδειγμα, να συνθέσετε μουσική για Ελληνική ταινία;
Ασφαλώς! Γενικά ευελπιστώ να δουλέψω σε ταινίες από όλο τον κόσμο ακόμα και για Ελληνικές παραγωγές.
Μια από τις συνηθισμένες, όχι ιδιαίτερα πρωτότυπες, ερωτήσεις τώρα. Έχετε έλθει ποτέ στην Ελλάδα;
Όχι, ποτέ.
Ποια είναι έστω η εντύπωση που έχετε για τη χώρα μας;
Έχω την εντύπωση ότι η Ελλάδα είναι… «καλό κόκκινο κρασί και ήλιος»
Μια τελευταία ερώτηση κύριε Umebayashi. Έχοντας υπόψιν ότι κάθε χρόνο, και πιο συγκεκριμένα κάθε καλοκαίρι, διοργανώνεται στη χώρα μας το Ελληνικό Φεστιβάλ, όπου παραστάσεις λαμβάνουν χώρα και σε δύο αρχαία ελληνικά θέατρα, το βρίσκετε πιθανό μια μέρα να σας δούμε σε ένα από αυτά να παίζεται ζωντανά τη μουσική σας;
Ναι, ασφαλώς και το βρίσκω!
Σας ευχαριστώ πολύ.
Και εγώ σε ευχαριστώ.
. Ιάπωνας μουσικός. Αφού είχα δει τις ταινίες «2046» και «Ιπτάμενα Στιλέτα», αφού είχα λατρέψει){kind=link}