Οι διανομές Linux είναι πολλές. Ίσως όχι τόσες, όσες ήταν κάποια χρόνια πριν, μα και πάλι είναι πάρα πολλές. Αν θέλαμε να κατατάξουμε τις διανομές, οι τρόποι που θα μπορούσαμε να το κάνουμε είναι πολλοί, προσπαθώντας να αποφύγουμε την γενίκευση “οι mainstream” και “οι άλλες”. Για παράδειγμα, από το γραφικό περιβάλλον / διαχειριστή παραθύρων που έχουν, από την ειδίκευσή τους κλπ.
Όμως, υπάρχει και μια ακόμα κατηγορία διανομών, αυτές που προσπαθούν να χτίσουν κάτι διαφορετικό. Δεν θα τις έλεγα ακριβώς “πειραματικές”, αλλά σαν μια γενιά Linux διανομών που έχουν όραμα και συγκεκριμένους στόχους, πιστεύοντας πως αυτές έχουν το point.
Θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν πως, όπως και σε όλα, έτσι και στην τεχνολογία “τα πάντα ρεί” και υπάρχει μια συνεχής εξέλιξη και άπειρες μεταβλητές. Έχουμε δει πρότζεκτ που έχουν μεσουρανήσει να χάνονται, άλλα – που φαίνονταν ασήμαντα – να δημιουργούν κάποια στάνταρ, μα σε κάθε περίπτωση, να υπάρχει μια διαρκής κινητικότητα, ένας ζωντανός οργανισμός που συνεχώς εξελίσσεται, απορρίπτοντας τα ελαττώματά του και δοκιμάζοντας νέα πράγματα.
Ασχέτως του πώς έχει διαμορφώσει το marketing την κατάσταση, η αλήθεια είναι πως στην αιχμή της τεχνολογίας, βρίσκεται το Linux και πίσω του έπονται οι υπόλοιποι. Τα GnomeShell, Unty και KDE, τα κορυφαία γραφικά περιβάλλοντα το έχουν αποδείξει εδώ και χρόνια. Οι Διαχειριστές Εφαρμογών του Linux, υπήρχαν χρόνια πριν τα σημερινά app-stores. Πολλαπλές Επιφάνειες Εργασίας θεωρούταν κάτι δεδομένο για Linux desktop, από τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Το Linux είναι εύπλαστο σαν πλαστελίνη και, εδώ που τα λέμε, καμία Google, κανένα Facebook κλπ, δεν θα ήταν αυτό που είναι σήμερα, αν δεν υπήρχε το Linux και, εν γένει, το Unix.
Δικαίωμα σε κάποιους, να βαφτίσουν τα πιο πάνω, σαν “ένα ακόμα παραλήρημα του Linux”, δικαίωμά μας όμως, να λέμε και τα πράγματα ως έχουν, καθώς η πραγματικότητα είναι αυτή.
Έτσι, σκεφτήκαμε να δοκιμάσουμε και να χρησιμοποιήσουμε για κάποιο διάστημα 4 Linux διανομές, οι οποίες μας τράβηξαν το ενδιαφέρον και τις δοκιμάσαμε, κερδίζοντας συγχρόνως και μια θέση στους δίσκους των υπολογιστών μας. Όλες αυτές οι διανομές, μπορούν να δουλευτούν, τόσο με τον παραδοσιακό τρόπο (mouse / πληκτρολόγιο), όσο και με οθόνες αφής. Μπορούν να εγκατασταθούν τόσο σε ολόκληρο τον δίσκο, όσο και παράλληλα με άλλο ή άλλα λειτουργικό/α σύστημα/τα, μα ακόμα και σε ένα usb-stick ή sd-card (προτιμήστε σαν ελάχιστο μέγεθος τα 8giga).
Σε κάθε περίπτωση, το ISO των διανομών αφού το κατεβάσετε, θα το «κάψετε», είτε σε κάποιο δισκάκι είτε σε ένα usb stick, εκκινώντας στην συνέχεια τον υπολογιστή σας από αυτό.
Αυτές λοιπόν, είναι οι εξής:
VeltOS
Πρώτη στις προτιμήσεις μας, η διανομή VeltOS. Κατ’ αρχάς μόλις την βλέπεις και κάνεις δυο – τρία κλικ στο desktop της, σου κρεμάει το σαγόνι κάτω. Κατά δεύτερον και κυριότερο, βασίζεται στο Arch, το οποίο έχουμε κάθε λόγο να το θεωρούμε σαν την κορυφαία των Linux διανομών, από κάθε πλευρά (οκ, εκτός από server). Αυτό, από θέμα λογισμικού, σημαίνει πως μπορείτε εύκολα να εγκαταστήσετε οποιαδήποτε τρίτη εφαρμογή – και αυτό είναι κυριολεκτικό (το “οποιαδήποτε”). Εκτός από τα τεράστια αποθετήρια του AUR, χρησιμοποιεί και δικά της, με ειδικά προσαρμοσμένα πακέτα, τα οποία περιλαμβάνουν μια μεγάλη λίστα γνωστών και καθιερωμένων καθημερινών εφαρμογών, οι οποίες συνεχώς αυξάνονται.
Το δε γραφικό περιβάλλον που έχει επιλέξει – και που κάνει την διαφορά – είναι το Budgie desktop σε συνδυασμό με το θέμα εμφάνισης και τα εικονίδια Numix.
Πληροφορίες
To Budgie Desktop, είναι ένα GTK3 γραφικό περιβάλλον, το οποίο ξεκίνησε για την διανομή Evolve OS (ένα παράγωγο του οpenSUSE). Έχοντας ενσωματωμένο το GNOME stack, θέλει να δώσει ένα ισχυρό αλλά και παραδοσιακό desktop με την χρήση σύγχρονης τεχνολογίας. Με ένα μενού που θυμίζει το Cardapio, οι περισσότεροι χρήστες θα νιώσουν απολύτως οικεία αμέσως μόλις μπουν στην επιφάνεια εργασίας. Μοιάζει πολύ καλή εναλλακτική λύση για υπολογιστές με χαμηλό hardware και για ARM συσκευές. Είναι γραμμένο σε C και οι αναβαθμίσεις του είναι συνεχείς, με μια σειρά από διορθώσεις, βελτιώσεις και προσθήκες νέων χαρακτηριστικών.
Η διανομή, έχει σαν στόχο να είναι ένα “user designed OS”, δηλαδή μια διανομή με 100% κοινοτικό χαρακτήρα, με τους χρήστες να έχουν την τελευταία λέξη σε κάθε χαρακτηριστικό, από το περιβάλλον εργασίας, μέχρι τα προγράμματα που θα έχει η διανομή, με μια διαδικασία ψηφοφορίας.
Solus
Tο Solus, δεν είναι τόσο νέο, καθώς πρόκειται για την εξέλιξη και την συνέχεια της διανομής Evolve OS που κάνει χρήση του επίσης νέου Budgie Desktop (δείτε σχετικά) που θέλει να δώσει ένα ισχυρό αλλά και παραδοσιακό desktop με την χρήση σύγχρονης τεχνολογίας. Με ένα πάνελ κάτω από το κάτω μέρος της οθόνης, και ένα μενού που θυμίζει το Cardapio, οι περισσότεροι χρήστες θα νιώσουν απολύτως οικεία αμέσως μόλις μπουν στην επιφάνεια εργασίας. Μοιάζει πολύ καλή εναλλακτική λύση για υπολογιστές με χαμηλό hardware και για ARM συσκευές.
Aυτό που κάνει το Solus, με το ελαφρύ του γραφικό περιβάλλον, είναι πως μιμείται το πολύ καλό κατά τα άλλα και χρηστικό desktop του ChromeOS, έχοντάς το όμως εμπλουτίσει με πολλά περισσότερα στοιχεία.
Ένα άλλο μοναδικό χαρακτηριστικό της Solus είναι ο διαχειριστής πακέτων καθώς έχει κάνει fork αυτόν που έχει η διανομή Pardus, με αποτέλεσμα να έχει απλότητα, λειτουργικότητα και παράλληλα να είναι ιδιαίτερα ελαφρύ, διαθέτοντας αρκετά από την γκάμα του τρίτου λογισμικού που θα βρείτε στο Ubuntu και σε άλλες διανομές. Εκτός φυσικά από το γεγονός, πως η εγκατάσταση λογισμικού μπορεί να γίνει με κάποια κλικ, όσον αφορά την χρήση μέσω τερματικού, θα έχετε κάτι τέτοιο (αντί για παράδειγμα, του apt-get που έχουμε σε Debian, Mint, Ubuntu και παράγωγες διανομές):
- Για εγκατάσταση: sudo eopkg install τάδε
- Για απεγκατάσταση: sudo eopkg remove τάδε
- Για αναβάθμιση: sudo eopkg upgrade
- Για αναζήτηση εφαρμογων: eopkg search τάδε
Korora
Το Korora, είναι μια διανομή που από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, όταν την βλέπαμε, τα μάτια μας γινόντουσαν μπαλάκια του πινγκ – πονγκ, λόγω της μοναδικής της εμφάνισης και εφέ που είχε (αν και κάπως βαριά για τα δεδομένα των τότε υπολογιστών), αξιοποιώντας πλήρως τις δυνατότητες του Xgl της Novell και του Compiz (Μάρτιος 2006). Η Kororaa (όπως ήταν και η αρχική της ονομασία) ξεκίνησε από τον Christopher Smart, σαν μια μέθοδος για να αναπαράγεται γρήγορα μια εγκατάσταση Gentoo Linux σε περισσότερα μηχανήματα. Ο Chris σημείωνε πως η διανομή θα έδινε την δύναμη του Gentoo σε χρήστες που, για εκείνους, ο χρόνος για μεταγλωττίσεις ήταν περιορισμένος.
Κάποια στιγμή σταμάτησε να βγάζει νέες εκδόσεις, λόγω του Sabayon Linux που ήδη προσφέρονταν σαν μια binary distribution για το Gentoo. Το ίδιο το Gentoo ερχόταν πλέον με γραφικό εγκαταστάτη, ενώ το Compiz ήδη είχε ενσωματωθεί στις περισσότερες διανομές εξ’ αρχής. Το Kororaa δεν θα μπορούσε να ανταγωνιστεί άλλες διανομές που περιελάμβαναν κωδικοποιητές πολυμέσων. Τέλος, το βάρος του σχεδίου ήταν μεγάλο για έναν μόνο προγραμματιστή. Επανήλθε τρία χρόνια αργότερα (2010), με την αλλαγή στο όνομα και νέο logo, ως ένα παράγωγο της διανομής Fedora.
Aν και οι δεσμοί της με το Fedora είναι στενοί, κύριος στόχος του λειτουργικού συστήματος είναι να αυξήσει σημαντικά την βάση χρηστών του Fedora. Κάτι που το κάνει προσφέροντας αποθετήρια τρίτων, έτσι ώστε να μπορούν εύκολα να εγκατασταθούν εφαρμογές οι οποίες κανονικά δεν θα μπορούσαν (να εγκατασταθούν) στο fedora χωρίς κάποια διαμόρφωση και tweaks μετά την εγκατάσταση του συστήματος.
Είναι προς το παρόν διαθέσιμη σε πέντε διαφορετικές “γεύσεις” και συγκεκριμένα: Gnome, KDE, XFCE, και Mate – που λίγο-πολύ μοιράζονται την ίδια βάση, όπως συμβαίνει με κάθε άλλη διανομή η οποία έρχεται σε πολλές παραλλαγές (γραφικών περιβαλλόντων / διαχειριστών παραθύρων). Όλες οι εκδόσεις είναι προσεγμένες και διαμορφωμένες, τόσο αισθητικά, όσο και σε φιλικότητα.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως, πλέον έρχεται με υποστήριξη third party drivers για Nvidia και AMD κάρτες γραφικών.
Το Korora όμως, δεν μας τράβηξε το ενδιαφέρον γι’ αυτό, αλλά για την νέα αλλαγή πορείας του που ανακοίνωσε. Αυτή έχει να κάνει με την συνένωσή του με το OzonOS, ένα πρότζεκτ που σταμάτησε μόλις ξεκίνησε, το οποίο επίσης βασίζεται στο Fedora. Είμαστε περίεργοι για το πώς η ομάδα των developers του Korora σκοπεύουν να συγχωνευθούν με OzonOS και όπως φαίνεται, οι αλλαγές αυτές, έχουν ήδη αρχίσει να γίνονται ορατές, στην υπάρχουσα έκδοση 23, με την ονομασία Coral, μα σίγουρα ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς.
Chromixium
Το Chromixium, είναι μια Linux διανομή που βασίζεται στο Ubuntu, συνδυάζοντας παράλληλα στοιχεία του ChromeOS της Google (κυρίως την εμφάνισή του). Συνδυάζει την κομψή απλότητα του Chromebook με με την ευελιξία και την σταθερότητα της έκδοσης με Long Term Support (μακράς υποστήριξης) του Ubuntu. O σχεδιασμός είναι τέτοιος, που την καθιστά ιδανική για notebooks και laptops – καθώς το περιβάλλον της είναι ελαφρύ, ούτως ώστε να τρέχει ικανοποιητικά σε μηχανήματα χαμηλών δυνατοτήτων. Στα υπόλοιπα, έχει όλες τις ευκολίες του Ubuntu, σε αναβαθμίσεις και εγκατάσταση τρίτου λογισμικού, δίνοντας έμφαση στην σταθερότητα.
Έχει τον Chromium (την open-source έκδοση του Chrome) browser, τον Nautilus File-manager, το LXPanel (αυτό που έχει η διανομή Lubuntu), τον Openbox window manager, το Plank dock και το Pepperflash Plugin.
Επίσης περιλαμβάνει και διάφορα προσαρμοσμένα scripts που βοηθάνε στο συνολικό αποτέλεσμα της διανομής και που δεν θα σας ενοχλήσουν καθόλου.
Σαν σύνολο, μια καλή διανομή, με ένα light σύγχρονο γραφικό περιβάλλον και πανεύκολη εγκατάσταση τρίτου λογισμικού, ικανή να αξιοποιήσει ένα παροπλισμένο μηχάνημα, μα και να χρησιμοποιηθεί πλήρως σε οποιονδήποτε υπολογιστή.
Και οι 4 αυτές διανομές, έχουν να παρουσιάσουν πραγματικά κάτι διαφορετικό, όλες εστιάζουν στην φιλικότητα, ευχρηστία και δίνουν ένα επίσης ξεχωριστό αποτέλεσμα, έχοντας συγχρόνως σαφείς στόχους και προσανατολισμό. Συνιστούμε να τις δοκιμάσετε και να δώσετε μια θέση στον δίσκο σας, ακόμα και για καθημερινή χρήση σε αυτήν που θα σας κερδίσει περισσότερο. Σημαντικός βέβαια, παράγοντας για το μέλλον τους, θα είναι και η συμμετοχή, η οποία όχι μόνο κρατάει ζωντανά κάποια πρότζεκτ, μα γεννιούνται νέες ιδέες και δημιουργούνται καινοτομίες.
