Το λειτουργικό σύστημα του Raspberry Pi υφίσταται μια σημαντική αλλαγή, προσφέροντας καλύτερη υποστήριξη για οθόνες αφής και πολλές διορθώσεις σφαλμάτων.
Σημαντικές τεχνικές αλλαγές
Με τη νέα έκδοση του Raspberry Pi OS, το λειτουργικό σύστημα εισάγει μια σημαντική τεχνική αλλαγή. Αυτή η αλλαγή μπορεί να μην είναι άμεσα αντιληπτή από πολλούς χρήστες, αλλά έχει σημαντικές επιπτώσεις στην απόδοση και την ασφάλεια του συστήματος.
Η πιο σημαντική καινοτομία είναι η εισαγωγή του Labwc. Ο νέος Wayland-Compositor σηματοδοτεί τη μετάβαση από την κλασική αρχιτεκτονική X-Window σε μια πιο σύγχρονη και αποδοτική τεχνολογία. Επιπλέον, έχουν γίνει βελτιώσεις στην υποστήριξη οθονών αφής, καθώς και μια βελτιωμένη ενσωμάτωση του Raspberry Pi Connect, μαζί με άλλες μικρές αλλά σημαντικές αλλαγές.
Η χρήση του συστήματος γίνεται πιο απλή, η ασφάλεια ενισχύεται μέσω απομονωμένων εφαρμογών και η υποστήριξη για οθόνες αφής είναι καλύτερη. Στη διαδικασία ανάπτυξης λογισμικού, η απλοποιημένη αρχιτεκτονική που προσφέρει το Wayland, καθώς και οι καλύτερες δυνατότητες προσαρμογής μέσω αρθρωτών plug-ins, καθιστούν το Raspberry Pi OS όχι μόνο πιο ισχυρό, αλλά και μελλοντικά πιο ασφαλές, ιδανικό για μια ευρεία γκάμα εφαρμογών – από την εκπαίδευση μέχρι επαγγελματικά έργα.
Η μετάβαση από το X στο Wayland
Για αρκετό καιρό, οι επιφάνειες εργασίας Linux βασίζονται στο σύστημα X-Window, το οποίο λειτουργεί ως διακομιστής οθόνης και επιτρέπει τη διαχείριση παραθύρων. Αυτό το σύστημα προέρχεται από τη δεκαετία του 1980 και έχει αποδειχθεί αξιόπιστο, αλλά παρουσιάζει πλέον σημαντικές αδυναμίες, κυρίως όσον αφορά την απόδοση και την ασφάλεια.
Το Wayland είναι μια σύγχρονη εναλλακτική λύση που αντιμετωπίζει πολλά από αυτά τα προβλήματα. Ενώ το X απαιτεί δύο ξεχωριστές εφαρμογές – έναν διακομιστή οθόνης για την απεικόνιση και έναν διαχειριστή παραθύρων για την οργάνωση των παραθύρων – το Wayland συνδυάζει αυτές τις λειτουργίες σε έναν μόνο compositor.
Αυτό καθιστά την επικοινωνία μεταξύ των εφαρμογών και του συστήματος πιο αποδοτική και ασφαλή. Υπό το X, οι εφαρμογές μπορούσαν να παρακολουθούν άλλες εφαρμογές, ενώ το Wayland προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια μέσω απομονωμένων διαδικασιών.
Η ανάπτυξη της υποστήριξης Wayland για το Raspberry Pi OS ξεκίνησε πριν από περισσότερα από δέκα χρόνια.
Η εισαγωγή του Labwc
“Σε αυτό το σημείο, δεν ήταν καθόλου έτοιμο προς χρήση”, θυμάται ο UX Engineer Simon Long στο blog του Raspberry. Το 2021, με την έκδοση Bullseye, αντικαταστάθηκε ο διαχειριστής παραθύρων X, καθώς ο νέος (Mutter) μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως Wayland-Compositor.
Με την έκδοση Bookworm (2023), εισήχθη για πρώτη φορά ένας ειδικός Wayland-Compositor ονόματι Wayfire, αλλά μόνο για τα μοντέλα Raspberry Pi 4 και 5. Ωστόσο, λόγω τεχνικών περιορισμών, το Wayfire αποδείχθηκε μη βέλτιστο για παλαιότερα μοντέλα Raspberry Pi.
Ένας ελαφρύς Wayland-Compositor βασισμένος στο Wlroots
Μετά από περαιτέρω δοκιμές, η ομάδα ανάπτυξης αποφάσισε να μεταβεί στο Labwc, έναν ελαφρύ Wayland-Compositor που βασίζεται στη βιβλιοθήκη Wlroots, ειδικά σχεδιασμένη για το Wayland.
Οι πρώτες δοκιμές δείχνουν πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα, και η στενότερη συνεργασία με τους προγραμματιστές του Labwc και Wlroots επέτρεψε πολλές βελτιστοποιήσεις για το υλικό του Raspberry Pi.
Με τη νέα έκδοση, το Labwc χρησιμοποιείται πλέον ως προεπιλογή για όλα τα μοντέλα Raspberry Pi. Οι χρήστες που αναβαθμίζουν από την έκδοση Bookworm θα λάβουν μια προτροπή κατά την εκκίνηση του συστήματος να μεταβούν στο Labwc. Όσοι επιθυμούν να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν το X για λόγους συμβατότητας μπορούν να το αλλάξουν χειροκίνητα μέσω του μενού ρυθμίσεων του Raspberry Pi (raspi-config).
Οι παλαιές εφαρμογές X συνεχίζουν να λειτουργούν κανονικά, χάρη στην υποστήριξη του Xwayland. Αυτή η συμβατική στρώση επιτρέπει σε αυτές τις εφαρμογές να εμφανίζουν τα παράθυρά τους και υπό το Wayland, διασφαλίζοντας ότι η χρήση παλαιότερου λογισμικού παραμένει απρόσκοπτη.
Βελτιωμένη υποστήριξη Οθονών Αφής για το Raspberry Pi
Εκτός από τη μετάβαση στο Labwc, η νέα έκδοση του Raspberry Pi OS φέρνει επίσης βελτιώσεις για τους χρήστες οθονών αφής. Ένα κεντρικό στοιχείο είναι η εισαγωγή της εικονικής πληκτρολογίου Squeekboard, η οποία εμφανίζεται αυτόματα όταν απαιτείται είσοδος κειμένου. Όταν δεν υπάρχει ενεργό πεδίο εισόδου, το πληκτρολόγιο εξαφανίζεται αυτόματα.
Για εφαρμογές που δεν υποστηρίζουν αυτή τη λειτουργία, υπάρχει η δυνατότητα να ενεργοποιηθεί ή να απενεργοποιηθεί η εικονική πληκτρολόγηση χειροκίνητα μέσω του εικονιδίου στην γραμμή εργαλείων. Αυτή η καινοτομία ισχύει μόνο όταν χρησιμοποιείται το Labwc, καθώς υπό το X ή το Wayfire αυτή η λειτουργία δεν είναι διαθέσιμη για λόγους συμβατότητας. Επιπλέον, έχουν υλοποιηθεί δύο νέες μέθοδοι αλληλεπίδρασης για τις οθόνες αφής:
- Παρατεταμένο πάτημα για δεξί κλικ: Με την παρατεταμένη πίεση σε μια συγκεκριμένη θέση, μπορεί να προκληθεί το αντίστοιχο ενός δεξιού κλικ, κάτι που είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για τα μενού περιβάλλοντος.
- Διπλό πάτημα για διπλό κλικ: Αυτή η λειτουργία, που ήταν ήδη διαθέσιμη στο X, αλλά δεν υποστηριζόταν στο Wayfire, τώρα λειτουργεί και πάλι στο Labwc.
Βελτιωμένη ενσωμάτωση του Raspberry Pi Connect
Το Raspberry Pi Connect είναι μια λύση απομακρυσμένης πρόσβασης που επιτρέπει τον έλεγχο ενός Raspberry Pi μέσω του διαδικτύου από οποιονδήποτε υπολογιστή. Η νέα έκδοση του λειτουργικού συστήματος ενσωματώνει το Connect απευθείας στην εμπειρία της επιφάνειας εργασίας.
Αντί να εμφανίζεται μόνο όταν η εφαρμογή είναι ενεργή, το εικονίδιο του Connect εμφανίζεται πλέον μόνιμα στη γραμμή εργαλείων και δείχνει την τρέχουσα κατάσταση σύνδεσης ως tooltip όταν ο δείκτης του ποντικιού περνά από πάνω του.
Επιπλέον, το Connect μπορεί τώρα να ενεργοποιηθεί ή να απενεργοποιηθεί απευθείας μέσω του εικονιδίου μενού. Η αντίστοιχη επιλογή έχει αφαιρεθεί από το μενού ρυθμίσεων του Raspberry Pi, έτσι ώστε όλες οι λειτουργίες του Connect να διαχειρίζονται πλέον σε ένα κεντρικό σημείο.
Εάν το Raspberry Pi Connect δεν είναι απαραίτητο, μπορεί να αφαιρεθεί πλήρως μέσω της διαχείρισης πακέτων ή με την αφαίρεση του εικονιδίου από τη γραμμή εργαλείων.
Επέκταση λειτουργιών και διορθώσεις σφαλμάτων
Εκτός από αυτές τις σημαντικές καινοτομίες, υπάρχουν και κάποιες μικρότερες βελτιώσεις. Το σύστημα διαχείρισης των plug-ins της γραμμής εργαλείων έχει λάβει ενημέρωση. Παλαιότερα, τα αφαιρεθέντα plug-ins παρέμεναν στη μνήμη, αλλά τώρα αποδεσμεύονται πραγματικά κατά την αφαίρεση τους, εξοικονομώντας πολύτιμο RAM.
Επιπλέον, τα plug-ins είναι τώρα οργανωμένα ως ξεχωριστές βιβλιοθήκες, γεγονός που διευκολύνει την ανάπτυξη νέων επεκτάσεων.
Η προηγούμενη εφαρμογή για ρυθμίσεις οθόνης, Arandr, έχει αντικατασταθεί από το νέο εργαλείο Raindrop. Αυτό προσφέρει την ίδια λειτουργικότητα και έχει παρόμοιο σχεδιασμό, αλλά είναι πλήρως ξαναγραφόμενο σε C. Αυτό καθιστά το λογισμικό καλύτερα βελτιστοποιημένο για το Labwc και προσφέρει ταχύτερη απόδοση.
Όσοι επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν τη νέα έκδοση μπορούν να απεγκαταστήσουν το Arandr και να εγκαταστήσουν το Raindrop με την παρακάτω εντολή:
sudo apt purge arandr
sudo apt install raindropΔιαθεσιμότητα και συμπέρασμα
Η νέα έκδοση του Raspberry Pi OS μπορεί να κατέβει μέσω του apt, του Raspberry Pi Imager ή της επίσημης ιστοσελίδας. Υπάρχουν επίσης διαθέσιμες εντολές για την αναβάθμιση των υπαρχουσών εγκαταστάσεων Bookworm στην πιο πρόσφατη έκδοση:
sudo apt update
sudo apt full-upgradeΜε την επόμενη εκκίνηση, θα εμφανιστεί η προτροπή για μετάβαση στο Labwc, εφόσον το σύστημα βασιζόταν προηγουμένως στο X ή το Wayfire.
Η τρέχουσα έκδοση του Raspberry Pi OS φέρνει μια ριζική αλλαγή στην αρχιτεκτονική του συστήματος, πραγματοποιώντας τη μετάβαση από το X στο Wayland μέσω του Labwc. Αυτό βελτιώνει σημαντικά την απόδοση, την ασφάλεια και την προοπτική του συστήματος.
Μέσω της υλοποίησης του Xwayland, διατηρείται η συμβατότητα με παλαιότερες εφαρμογές – και όποιος δεν είναι ικανοποιημένος με τις αλλαγές μπορεί ανά πάσα στιγμή να επιστρέψει στην παλιά αρχιτεκτονική X.
Ωστόσο, περιμένουμε να δούμε αν η μετάβαση προσφέρει πραγματικές βελτιώσεις στην εμπειρία χρήσης.
