Η Αιθιοπία άρχισε να παράγει ηλεκτρική ενέργεια στο τεράστιο φράγμα της στον Γαλάζιο Νείλο την Κυριακή, και επί της ουσίας πρόκειται για ένα σημαντικό ορόσημο στο αμφιλεγόμενο έργο που προκαλεί τεράστιες διαμάχες μεταξύ των γειτονικών κρατών που ζουν από το Νείλο. Να σημειωθεί επίσης ότι αυτό το έργο κόστισε πολλά δισεκατομμύρια δολάρια και θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα σε ολόκληρη την Ήπειρο της Αφρικής.
Ο πρωθυπουργός Abiy Ahmed της Αιθιοπίας, συνοδευόμενος από υψηλόβαθμους αξιωματούχους, περιόδευσε στον ηλεκτρικό σταθμό – και ως συμβολική κίνηση – πάτησε μια σειρά από κουμπιά σε μια ηλεκτρονική οθόνη, σηματοδοτώντας την έναρξη παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε αυτό το κολοσσιαίο έργο.
Το Φράγμα της Αναγέννησης (Grand Ethiopian Renaissance Dam)
Το Grand Ethiopian Renaissance Dam (GERD) πρόκειται να γίνει το μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό σύστημα στην Αφρική, εν τούτοις βρίσκεται στο επίκεντρο μιας σφοδρής διαμάχης με τα κατάντη έθνη, δηλαδή την Αίγυπτο και το Σουδάν από τότε που ξεκίνησαν οι εργασίες για πρώτη φορά το 2011.
Ο Abiy Ahmed περιέγραψε την εξέλιξη της Κυριακής ως «Το ξεκίνημα μιας νέας εποχής. Αυτό είναι ένα καλό νέο για την ήπειρο μας και τις κατάντη χώρες με τις οποίες φιλοδοξούμε να συνεργαστούμε», έγραψε στο Twitter.
Η Αντίς Αμπέμπα θεωρεί ότι το έργο είναι απαραίτητο για την ηλεκτροδότηση και την ανάπτυξη της δεύτερης πιο πυκνοκατοικημένης χώρας της Αφρικής, αλλά το Κάιρο και το Χαρτούμ φοβούνται ότι θα μπορούσε να απειλήσει την πρόσβαση τους στα νερά του Νείλου, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των λαών.
Η Abiy απέρριψε αυτές τις ανησυχίες.
«Όπως μπορείτε να δείτε αυτό το νερό θα παράγει ενέργεια ενώ ρέει, όπως προηγουμένως έρεε στο Σουδάν και την Αίγυπτο, σε αντίθεση με τις φήμες που λένε ότι ο λαός και η κυβέρνηση της Αιθιοπίας φράζουν το νερό για μία λιμοκτονήσει ο λαός στην Αίγυπτο και το Σουδάν», είπε καθώς το νερό έτρεχε ορμητικά μέσα από το σκυρόδεμα.
Ωστόσο, το Κάιρο επέκρινε την περιβόητη φιέστα της Κυριακής, λέγοντας ότι η Αντίς Αμπέμπα «επιμένει στις παραβιάσεις της» αφού αυτές οι μονομερείς ενέργειες διακυβεύουν την Ειρήνη σε αυτήν την ευαίσθητη και πολύπαθη περιοχή.
Αντίσταση στην εξωτερική πίεση
Το φράγμα των 4,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων (3,7 δισεκατομμύρια ευρώ) αναμένεται τελικά να παράγει περισσότερα από 5.000 μεγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας, υπερδιπλασιάζοντας την τρέχουσα παραγωγή της Αιθιοπίας.
Όμως επί του παρόντος λειτουργεί ένας από τους 13 στρόβιλους, ο οποίος έχει την ικανότητα να παράγει έως 375 μεγαβάτ.
Ενώ ο δεύτερος θα τεθεί σε λειτουργία μέσα σε λίγους μήνες, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο διευθυντής του έργου Kifle Horo, προσθέτοντας ότι το φράγμα αναμένεται να ολοκληρωθεί πλήρως το 2024.
Η κατασκευή του υδροηλεκτρικού φράγματος ύψους 145 μέτρων (475 πόδια) διασχίζει τον Γαλάζιο Νείλο στην περιοχή Benishangul-Gumuz της δυτικής Αιθιοπίας, κοντά στα σύνορα με το Σουδάν.
Η Αίγυπτος, η οποία εξαρτάται από τον Νείλο για περίπου το 97% του αρδευτικού και πόσιμου νερού της, το βλέπει ως υπαρξιακή απειλή.
Το Σουδάν ελπίζει πως τούτο το έργο δεν θα διακόψει εντελώς την ροή νερού προ τη χώρα του, όμως φοβάται πως τα δικά του φράγματα που εξαρτώνται εξολοκλήρου από τον Νείλο θα μπορούσαν να υπολειτουργούν, αν δεν υπάρξει διμερή συμφωνία για τη λειτουργία του Grand Ethiopian Renaissance Dam.
Και οι δύο (Αίγυπτος και Σουδάν) πιέζουν εδώ και καιρό για μια δεσμευτική συμφωνία σχετικά με την πλήρωση και τη λειτουργία του τεράστιου φράγματος, αλλά οι συνομιλίες υπό την αιγίδα της Αφρικανικής Ένωσης δεν κατάφεραν να φέρουν κάποια θετικά αποτελέσματα.
Ο Γουίλιαμ Ντέιβισον, αναλυτής στο International Crisis Group, είπε ότι το Grand Ethiopian Renaissance Dam θεωρείται «ως ένα σπουδαίο σύμβολο της Αιθιοπίας που αντιστέκεται στην εξωτερική πίεση. Η κυβέρνηση έχει διαδώσει το σκεπτικό ότι ξένοι χώρες προσπαθούν να υπονομεύσουν την κυριαρχία της Αιθιοπίας, οπότε νομίζω ότι αυτό θα θεωρηθεί ότι εξακολουθεί να σημειώνει ανάπτυξη, χρησιμοποιώντας την ηλεκτρική ενέργεια, παρά το εχθρικό περιβάλλον».
Ο Addisu Lashitew του Ινστιτούτου Brookings στην Ουάσιγκτον περιέγραψε την έναρξη λειτουργίας του GERD ως “μια σπάνια θετική εξέλιξη που μπορεί να βοηθήσει την διαλυμένη χώρα” μετά από 15 μήνες βίαιης σύγκρουσης με τους αντάρτες Tigrayan.
«Η ηλεκτρική ενέργεια που ξεκίνησε να παράγεται μόλις χθές από το GERD θα μπορούσε να βοηθήσει στην αναζωογόνηση της οικονομίας που έχει καταστραφεί από τις καταστροφικές συνέπειες του θανάσιμου πολέμου που μέχρι πρότινος, της αύξησης των τιμών των καυσίμων και της πανδημίας», είπε ο Addisu Lashitew.
Οι καθυστερήσεις στο υδροηλεκτρικό φράγμα της Αιθιοπίας
Το φράγμα ξεκίνησε από τον πρώην πρωθυπουργό Meles Zenawi, τον ηγέτη των Tigrayan που κυβέρνησε την Αιθιοπία για περισσότερες από δύο δεκαετίες μέχρι τον θάνατό του το 2012.
Οι δημόσιοι υπάλληλοι συνεισέφεραν με μισθό ενός μήνα στο έργο το έτος που ξεκίνησε, ενώ η κυβέρνηση έχει εκδώσει ομόλογα που προορίζονται για την οικονομική ενίσχυση αυτού του έργου
Ο Getachew Reda, εκπρόσωπος του Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου Tigray που βρίσκεται σε πόλεμο με τις κυβερνητικές δυνάμεις από τον Νοέμβριο του 2020, είπε ότι ο Abiy έλαβε τα εύσημα για ένα έργο που ξεκίνησε υπό μια άλλη κυβέρνηση, δηλαδή υπό την ηγεσία των Tigrayan.
Ο Getachew Reda έγραψε στο Twitter: «Σήμερα ο #AbiyAhmed προσπαθεί να εξαργυρώσει ένα έργο που κάποτε το απαξίωνε δημόσια ως ένα κόλπο επικοινωνιακής πολιτικής που δεν είχε απολύτως κανένα νόημα».
Ωστόσο, οι αξιωματούχοι την Κυριακή απέδωσαν τα εύσημα στον Abiy για τη συνέχιση των εργασιών του φράγματος μετά από καθυστερήσεις που ισχυρίζονται ότι προκλήθηκαν από κακή διαχείριση.
«Η χώρα μας έχει απολέσει έως τώρα αρκετά οφέλη, λόγω των καθυστερήσεων στην ολοκλήρωση του υδροηλεκτρικού φράγματος, και φυσικά εννοώ τα οικονομικά κέρδη», δήλωσε ο διευθυντής του έργου Kifle.
Η διαδικασία πλήρωσης της τεράστιας δεξαμενής ξεκίνησε το 2020, με την Αιθιοπία να ανακοινώνει τον Ιούλιο του ίδιου έτους ότι είχε πετύχει τον στόχο των 4,9 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων.
Η συνολική χωρητικότητα της δεξαμενής είναι 74 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα και ο στόχος για το 2021 ήταν να προστεθούν επιπλέον 13,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού.
Τον περασμένο Ιούλιο η Αιθιοπία είπε ότι είχε πετύχει αυτόν τον στόχο, πράγμα που σημαίνει ότι υπήρχε αρκετό νερό για να αρχίσει να παράγει ενέργεια, αν και ορισμένοι ειδικοί είχαν αμφισβητήσει τους ισχυρισμούς.
Ο Kifle αρνήθηκε να αποκαλύψει πόσο νερό συγκεντρώθηκε πέρυσι ή ποιος είναι ο στόχος για την ερχόμενη περίοδο των βροχών.
Εδώ να σημειώσουμε κάτι πάρα πολύ σημαντικό, ότι δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο η Αίγυπτος να φτάσει, ακόμη και στο έσχατο σημείο του πολέμου κατά της Αιθιοπίας σε περίπτωση που κρίνει ότι έχει πληγεί ανεπανόρθωτα η χώρα της, κάτι που φυσικά απεύχονται όλοι οι λογικοί άνθρωποι που μένουν σε αυτή την περιοχή, γιατί ένας πόλεμος μόνο δεινά μπορεί να επιφέρει και τίποτα άλλο.
