Το να αποφύγετε το τσίμπημα των κουνουπιών την άνοιξη και το καλοκαίρι θα μπορούσε να εξαρτάται από το ντύσιμo σας και το δέρμα σας. Νέα έρευνα με επικεφαλής επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον (University of Washington) αναφέρουν ότι ένα κοινό είδος κουνουπιών -πέρα από την ανίχνευση ενός αερίου που εκπνέουμε- επιπρόσθετα έχουν την τάση να κατευθύνονται προς συγκεκριμένα χρώματα, όπως το κόκκινο, το πορτοκαλί, το μαύρο και το κυανό για να εντοπίσουν το θήραμα τους.
Όμως αυτό που προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι τα κουνούπια αγνοούν άλλα χρώματα, όπως το πράσινο, το μωβ, το μπλε και το λευκό. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτά τα ευρήματα βοηθούν να εξηγηθεί πως τα κουνούπια βρίσκουν ξενιστές, καθώς το ανθρώπινο δέρμα, ανεξάρτητα από τη συνολική μελάγχρωση (αλλαγές στο χρώμα του δέρματος), εκπέμπει ένα ισχυρό κόκκινο-πορτοκαλί «σήμα» στα μάτια τους.
«Τα κουνούπια φαίνεται να χρησιμοποιούν τις μυρωδιές για να βοηθηθούν και να διακρίνουν αυτό που βρίσκεται κοντά τους, προκειμένου να τσιμπήσουν το δέρμα του ανθρώπου και να λάβουν την απαραίτητη τροφή για να επιβιώσουν», δήλωσε ο επικεφαλής της συγκεκριμένης μελέτης Τζέφρι Ρίφελ, καθηγητής βιολογίας του UW. «Όταν μυρίζουν συγκεκριμένες ενώσεις, όπως το CO2 (Διοξείδιο του άνθρακα) από την αναπνοή μας, αυτή η οσμή έχει την ιδιότητα να διεγείρει τα μάτια ώστε να σαρώσουν για συγκεκριμένα χρώματα και άλλα οπτικά μοτίβα, που σχετίζονται με έναν πιθανό ξενιστή, για να κατευθυνθούν προς αυτόν».
Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύθηκαν στις 4 Φεβρουαρίου στο Nature Communications, και αποκαλύπτουν πως η όσφρηση των κουνουπιών επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το κουνούπι ανταποκρίνεται σε οπτικές ενδείξεις. Γνωρίζοντας ποια χρώματα προσελκύουν τα πεινασμένα κουνούπια και ποια όχι, μπορεί να μας βοηθήσει να κατασκευάσουμε καλύτερα εντομοαπωθητικά, παγίδες και άλλες μεθόδους για να κρατήσουμε μακριά τα κουνούπια.
«Μια από τις πιο συνηθισμένες ερωτήσεις που μου θέτουν πολλοί συνάνθρωποί μας είναι «Τι μπορώ να κάνω για να σταματήσω να με τσιμπούν τα κουνούπια;» είπε ο Τζέφρι Ρίφελ. “Συνήθιζα να πω ότι υπάρχουν τρεις κύριους παράγοντες που προσελκύουν τα κουνούπια: Η αναπνοή σας, ο ιδρώτας και η θερμοκρασία του δέρματος σας. Σε αυτή τη μελέτη, βρήκαμε ένα τέταρτο σημάδι: το κόκκινο χρώμα, το οποίο δεν υπάρχει μόνο στα ρούχα σας. αλλά βρίσκεται επίσης στο δέρμα όλων μας. Η απόχρωση του δέρματος σας δεν έχει σημασία, αφού κατά διαστήματα όλοι έχουμε μια έντονη κόκκινη απόχρωση. Εν ολίγοις η αποφυγή αυτών των χρωμάτων στα ρούχα που φοράμε, θα μπορούσε να είναι ένας ακόμη τρόπος να αποτρέψτε το τσίμπημα κουνουπιών».
Στα πειράματα της, η συγκεκριμένη ερευνητική ομάδα παρακολούθησε τη συμπεριφορά των θηλυκών κουνουπιών Aedes aegypti (Αηδής ο αιγυπτιακός), και παρουσιάστηκαν με διαφορετικούς τύπους οπτικών χρωμάτων και μυρωδιών. Όπως όλα τα είδη κουνουπιών, μόνο τα θηλυκά πίνουν αίμα και τα τσιμπήματα από το Aedes aegypti μπορούν να μεταδώσουν τον δάγκειο πυρετό, τον κίτρινο πυρετό, το chikungunya και τον Zika. Οι ερευνητές παρακολούθησαν μεμονωμένα κουνούπια σε μικροσκοπικούς θαλάμους δοκιμών, μέσα στους οποίους ψέκασαν συγκεκριμένες οσμές και παρουσίασαν διαφορετικούς τύπους οπτικών μοτίβων – όπως μια έγχρωμη κουκκίδα ή ένα ανθρώπινο χέρι.
Χωρίς κανένα ερέθισμα οσμής, τα κουνούπια αγνόησαν σε μεγάλο βαθμό την κουκκίδα στο κάτω μέρος του θαλάμου, ανεξάρτητα από το χρώμα. Μετά από μια έκχυση CO2 στον θάλαμο, τα κουνούπια συνέχισαν να αγνοούν την κουκκίδα εάν είχε πράσινο, μπλε ή μοβ χρώμα. Αλλά αν η κουκκίδα ήταν κόκκινη, πορτοκαλί, μαύρη ή κυανό, τα κουνούπια θα πετούσαν προς το μέρος της.
Οι άνθρωποι δεν μπορούν να μυρίσουν το CO2 , το οποίο είναι το αέριο που εκπνέουμε εμείς και τα άλλα ζώα μετά από κάθε αναπνοή. Τα κουνούπια όμως μπορούν. Προηγούμενη έρευνα από την ομάδα του Riffell όπως και από άλλες ομάδες, έδειξε ότι η μυρωδιά του CO2 ενισχύει το επίπεδο δραστηριότητας των θηλυκών κουνουπιών. Τα πειράματα με έγχρωμες κουκκίδες αποκάλυψαν ότι αφού μυρίσουν το CO2, τα μάτια αυτών των κουνουπιών τείνουν να προτιμούν ορισμένα μήκη κύματος στο οπτικό φάσμα.
Είναι παρόμοια κατάσταση με αυτή που μπορεί να συμβεί όταν οι άνθρωποι μυρίζουν κάτι καλό.
«Φανταστείτε ότι βρίσκεστε σε ένα πεζοδρόμιο και μυρίζετε μία μηλόπιτα που περιέχει κανέλα», είπε ο Riffell. “Αυτό είναι πιθανώς είναι ένα σημάδι ότι υπάρχει ένα αρτοποιείο κάπου κοντά σας και μπορεί ακολουθήσετε αυτήν την μυρωδιά προκειμένου να το βρείτε και να αγοράσετε την λαχταριστή μηλόπιτα. Συνεπώς, με βάση αυτό το σκεπτικό, αρχίσαμε να μαθαίνουμε ποια οπτικά στοιχεία αναζητούν τα κουνούπια αφού μυρίσουν τη δική τους εκδοχή ενός αρτοποιείου.”
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν πραγματικά οξεία αντίληψη πολλών διαφορετικών χρωμάτων και αποχρώσεων με την όραση τους: Για παράδειγμα, βλέπουμε διαφορετικά μήκη κύματος φωτός ως διαφορετικά χρώματα: Στα 650 νανόμετρα εμφανίζονται ως κόκκινο, ενώ τα μήκη κύματος στα 450 νανόμετρα φαίνονται μπλε. Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν εάν τα κουνούπια αντιλαμβάνονται τα χρώματα με τον ίδιο τρόπο που αντιλαμβάνονται τα ανθρώπινα μάτια. Αλλά τα περισσότερα από τα χρώματα που προτιμούν τα κουνούπια – αφού πρώτα μυρίσουν το CO2 – είναι το πορτοκαλί, το κόκκινο και το μαύρο που αντιστοιχούν σε μεγαλύτερα μήκη κύματος φάσματος φωτός. Το ανθρώπινο δέρμα, ανεξάρτητα από τη μελάγχρωση, εκπέμπει επίσης οπτικό σήμα σε μεγάλο μήκος κύματος που είναι κοντά στην περιοχή του κόκκινου-πορτοκαλί.
Όταν η ομάδα του Riffell επανέλαβε τα πειράματα στον εργαστηριακό θάλαμο, αλλά αυτή τη φορά με κάρτες μελάγχρωσης σε ανθρώπινο τόνο δέρματος ή με το γυμνό χέρι του ερευνητή, τα κουνούπια πέταξαν και πάλι προς το οπτικό ερέθισμα, αφού πρώτα ψέκασαν με CO2 τον θάλαμο. Όταν οι ερευνητές χρησιμοποίησαν φίλτρα για να αφαιρέσουν σήματα σε μεγάλα μήκη κύματος ή έβαλαν τον ερευνητή να φορέσει ένα πράσινο γάντι, τότε τα κουνούπια παρόλο που εντόπισαν το CO2, δεν πετούσαν πλέον προς το οπτικό ερέθισμα.
Τα γονίδια καθορίζουν την προτίμηση αυτών των θηλυκών για τα κόκκινο και το πορτοκαλί χρώμα. Τα κουνούπια με ένα μεταλλαγμένο αντίγραφο ενός γονιδίου που απαιτείται για τη μυρωδιά του CO2 δεν έδειχναν πλέον χρωματική προτίμηση στον θάλαμο δοκιμής. Ένα άλλο στέλεχος μεταλλαγμένων κουνουπιών, με μια αλλαγή που σχετίζεται με την όραση, ώστε να μην μπορούν πλέον να «βλέπουν» μεγάλα μήκη κύματος φωτός, παρουσίασαν αχρωματοψία, παρόλο που υπήρχε η παρουσία του CO2 .
Απαιτείται περισσότερη έρευνα για να προσδιοριστεί πως άλλα οπτικά σημάδια και οσμές – όπως οι δερματικές εκκρίσεις – βοηθούν τα κουνούπια να στοχεύουν πιθανούς ξενιστές από κοντινή απόσταση. Επιπλέον κάποια αλλα είδη κουνουπιών μπορεί επίσης να έχουν διαφορετικές χρωματικές προτιμήσεις, με βάση το προτιμώμενο είδος ξενιστή τους. Αλλά αυτά τα νέα ευρήματα προσθέτουν ένα νέο πεδίο έρευνας στον έλεγχο των κουνουπιών, δηλαδή το χρώμα.
