Τι είναι χακτιβισμός (hacktivism), και η συμβολή των Anonymous

Τι είναι χακτιβισμός (hacktivism), και η συμβολή των Anonymous.

Η άνοδος του χάκινγκ κατά τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό με την αυξημένη αίσθηση της πολιτικής συνειδητοποίησης σε ολόκληρο τον κόσμο, οδήγησε τους κυβερνοεγκληματίες να προβούν σε επιθέσεις που έχουν ως υπόβαθρο τα φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα, βάζοντας κατά κάποιο τρόπο σε δεύτερη μοίρα το χακάριμσα ιστοτόπων ή την εξάπλωση κακόβουλου λογισμικού για καθαρά οικονομικούς λόγους.

Ο όρος χακτιβισμός (αγγλικά: hacktivism), έχει γίνει αρκετά διαδεδομένος τα τελευταία χρόνια και περιγράφει ομάδες ή μεμονωμένα άτομα που σκοπεύουν να επηρεάσουν την πολιτική άποψη των ανθρώπων και να βλάψουν τους ιδεολογικούς τους αντιπάλους.

Μερικά από τα σημαντικότερα περιστατικά χακτιβισμού σε αυτό το χώρο περιλαμβάνουν μια ομάδα χάκερς που αποκάλυψε τις διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου περίπου 2.000 ατόμων του Isis που ήταν εγγεγραμμένοι στο ενημερωτικό δελτίο (newsletter) του ειδησεογραφικού πρακτορείου Άμακ, ή ακόμα και την άνευ προηγουμένου επίθεση προς τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής Ντόναλντ Τραμπ που είχε σκοπό να στρέψει τους πολίτες εναντίον του.

Η πρώτη ομάδα χακτιβισμού δημιουργήθηκε από ένα κυβερνοεγκληματία που είχε το ψευδώνυμο Omega, ο οποίος ήταν μέλος της ομάδας χάκινγκ Cult of the Dead Cow, στα μέσα της δεκαετίας του 90, και ως «hacktivism» όρισε την μεθοδολογία για να εκφράσει τις πολιτικές ή κοινωνιολογικές του πεποιθήσεις.

Διάβασε επίσης τι είναι ο εθελοντισμός.

Εντούτοις πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως η έννοια του όρου χακτιβισμός επιδέχεται πολλές ερμηνείες και μπορεί να εκτείνεται σε πολλές άλλες ενέργειες, όπως μία ομάδα χάκερς που προσπαθεί να εκφράσει μια ιδέα (όχι απαραίτητα πολιτική ή κοινωνική) και σε κακόβουλες επιθέσεις που στοχεύουν αντιπάλους με διαφορετικά συμφέροντα.

Aνάλογα, και πάντα υπό το πρίσμα των κινήτρων που οδηγούν τους χακτιβιστές να επιτεθούν κάπου, υπάρχει επίσης ένα ευρύ φάσμα εργαλείων και μεθόδων για την πραγματοποίηση των δραστηριοτήτων τους – η πιο συνηθισμένη μορφή είναι οι Επιθέσεις Άρνησης Υπηρεσιών (DDoS). Οι επιθέσεις αυτές ξεκινούν για να θέσουν εκτός λειτουργίας έναν ιστότοπο, κατακλύζοντας τον με ψεύτικη κίνηση μέσω αυτοματοποιημένων bot.

Επιπρόσθετα, κατά καιρούς, οι χακτιβιστές έχουν βασιστεί (με μικρότερη συχνότητα) στην κλοπή δεδομένων που ανήκουν σε ένα στόχο για να εκθέσουν αυτές τις ευαίσθητες πληροφορίες δημόσια, μέσω του διαδικτύου – η συγκεκριμένη μέθοδος χρησιμοποιείται συνήθως για να εκθέσει τους στόχους που θέλουν να κρύψουν κάτι, όπως ο μεγάλες εταιρείες ή οι κυβερνήσεις. Επίσης σημαντικοί στόχοι έχουν καταστεί και οι δωρητές σε πολιτικές εκστρατείες ή άτομα που φέρονται να εμπλέκονται σε φοροδιαφυγή έχοντας υπεράκτιες εταιρείες (αγγλικά: offshore), και όχι μόνο.

Ο χακτιβισμός έχει τις ρίζες του στις πρώτες ημέρες του διαδικτύου, όταν οι χάκερς συγκεντρώνονταν κυρίως στο Usenet. Πολλοί από αυτούς τους αρχαίους χάκερς υποκινήθηκαν από ιδεαλισμό, με γενική τάση προς τις αριστερές και αντικαπιταλιστικές απόψεις. Αυτό, σε συνδυασμό με την αίσθηση της αναρχικής διάθεσης προκάλεσε πολυάριθμα περιστατικά χακαρίσματος για να εκφράσουν τη διαμαρτυρία τους για διάφορα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα.

Οι χακτιβιστές χρησιμοποιούν διάφορες μορφές κακόβουλου λογισμικού ενάντια στους στόχους τους, προφανώς για να διαταράξουν την εύρυθμη λειτουργία των ιστοσελίδων τους, παρεμποδίζοντας έτσι τα υπολογιστικά συστήματα και τα δίκτυα τους να εξυπηρετήσουν τον κόσμο που τους επισκέπτεται.

Ένα από τα πρώτα παραδείγματα κακόβουλου λογισμικού που χρησιμοποιήθηκε από τους χακτιβιστές ονομάζονταν Worms Against Nuclear Killers (συντομογραφία: WANK). Αυτό το κακόβουλο λογισμικό είχε χτυπήσει το 1989 το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ και το δίκτυο της NASA ως διαμαρτυρία λίγες ημέρες πριν την εκτόξευση ενός διαστημοπλοίου πού σκόπευε να θέσει σε τροχιά το δορυφόρο Galileo γύρω από τον πλανήτη Δία. Η επίθεση φέρεται να κόστισε στην διαστημική υπηρεσία NASA αρκετά χρήματα και χαμένο χρόνο, σύμφωνα με τους αξιωματούχους.

Ωστόσο η σύγχρονη μορφή του hacktivism, έχει καθοριστεί κυρίως από την ομάδα κυβερνοεγκληματιών που είναι γνωστή ως «Anonymous», η οποία αναδύθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000, και το Anonymous ήταν αρχικά το συλλογικό όνομα που δόθηκε σε ομάδες χρηστών της ιστοσελίδας 4chan, οι οποίοι συχνά συσπειρώνονταν μαζί για να επιτεθούν προς κάποιο στόχο. Αυτές οι επιθέσεις κυμαίνονταν από σχετικά αβλαβείς φάρσες, όπως η παραγγελία μεγάλου αριθμού πίτσες στο σπίτι ενός ατόμου έως πιο κακόβουλες επιθέσεις, όπως η πραγματοποίηση χτυπημάτων DDOS ενάντια σε ιστότοπους.

Αυτό που κάνει του Anonymous μοναδικούς είναι ότι δεν έχουν επίσημη ιδιότητα μέλους για τα άτομα που συμμετέχουν, ούτε κάποιο όργανο που να ελέγχει τα μέλη ή εσωτερική δομή. Οποιοσδήποτε μπορεί να συμμετέχει στις δραστηριότητές τους κατά βούληση, και οι στόχοι και οι φορείς επίθεσης που επιλέγονται καθορίζονται από τη λαϊκή συναίνεση μεταξύ των μελών και οπαδών τους.

Κατά τα πρώτα χρόνια, οι Anonymous δεν είχαν επικεντρωθεί υπερβολικά σε πολιτικά ή ιδεολογικά ζητήματα, προτιμώντας αντ ‘αυτού να στοχεύσουν σε προσωπικότητες του διαδικτύου που για διάφορους λόγους ήταν αντιπαθητικοί άνθρωποι προς αυτούς.

Η πρώτη πραγματικά δυναμική επίθεση από χακτιβιστές των Anonymous έλαβε χώρα το 2008 όταν η ομάδα ξεκίνησε μια εκστρατεία επιθέσεων εναντίον της εκκλησίας της Σαηεντολογίας για να απομακρύνει από το διαδίκτυο μια πολύ δημοσιευμένη συνέντευξη του Τομ Κρουζ τον Ιανουάριο του 2008, αφού κατά κάποιο τρόπο έμοιαζε ως προσηλυτισμός. Το κίνημα διαμαρτυρίας έφερε το όνομα Project Chanology, και περιελάμβανε ένα διαρκές χτύπημα DDoS ενάντια στην ιστοσελίδα της εκκλησίας, όπως και διαμαρτυρίες με φυσική παρουσία των διαδηλωτών έξω από εκκλησίες της Σαηεντολογίας, και μάλιστα οι διαδηλωτές φορούσαν όλοι την μάσκα του Guy Fawkes από το γραφικό μυθιστόρημα V for Vendetta, παρεμπιπτόντως, η παρούσα κίνηση οδήγησε την ομάδα να υιοθετήσει αυτήν την μάσκα ως σύμβολο των Anonymous και κατ’ επέκταση του χακτιβισμού.

Μετά το Project Chanology, οι Anonymous είχαν επίσης εμπλακεί σε διάφορες εκστρατείες για την υπεράσπιση των ελευθεριών στο διαδίκτυο. Η ομάδα κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες για την καταπολέμηση του νόμου περί Παύσης της Διαδικτυακής Πειρατείας (SOPA) και του Νόμου περί Προστασίας της Πνευματικής Ιδιοκτησίας (PIPA), και τα δύο κατηγορήθηκαν ότι προσπαθούν να λογοκρίνουν τον παγκόσμιο ιστό.

Επίσης οι χακτιβιστές των Anonymous, διενήργησαν επίμονες και συστηματικές online επιθέσεις εναντίον της τρομοκρατικής ομάδας ISIS, στοχεύοντας σε ιστότοπους και λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιούνται για τη διάδοση της προπαγάνδας.

Εν ολίγοις, ο χακτιβισμός θεωρείται από πολύ κόσμο (εμπειρογνώμονες και μη) ως μία αμφιλεγόμενη δραστηριότητα, αφού αρκετές φορές παραβιάζονται οι νόμοι που διέπουν την ορθή λειτουργία του διαδικτύου, και μάλιστα γίνεται χρήση δόλιων μεθόδων και εργαλείων, ανεξάρτητα από το πόσο καλοπροαίρετη είναι η αιτία, διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η αυτοδικία δεν πρέπει να αποτελεί μέσω δικαιοσύνης, παίρνοντας ο καθένας το νόμο στα χέρια του.

Από την άλλη πλευρά όμως οι χακτιβιστές των Anonymous έχουν κερδίσει την αγάπη του κόσμου, επειδή προσπαθούν να τιμωρήσουν το άδικο, και να προστατεύσουν τα δικαιώματα των χρηστών στο διαδίκτυο.