ΑρχικήΑπόψειςShopping therapy, η αμαρτωλή συνήθεια και οι εφήμερες χαρές

Shopping therapy, η αμαρτωλή συνήθεια και οι εφήμερες χαρές

Κατά γενική ομολογία το shopping therapy (ή Retail Therapy) είναι μία ευχάριστη δραστηριότητα για τον περισσότερο κόσμο στον πλανήτη, διότι μέσω αυτής της μεθόδου ξεχνιούνται κατά κάποιο τρόπο τα προβλήματα, έστω και εφήμερα, και επέρχεται η ψυχολογική ανάταση, βέβαια το κατά πόσο ισχύει κάτι τέτοιο, είναι μία άλλη υπόθεση που σηκώνει πολλή συζήτηση και μέχρι την παρούσα χρονική στιγμή υπάρχουν αρκετές διαμάχες σε ακαδημαϊκό επίπεδο για την ορθότητα αυτού του επιχειρήματος.

Μία μεγάλη μερίδα επιστημόνων ανά την υφήλιο χαρακτηρίζουν το shopping therapy ως αμαρτωλή συνήθεια, επειδή προφανώς έτσι οι άνθρωποι στρέφονται προς τον υλισμό και πλέον ο απώτερος σκοπός της ζωής τους είναι να ξοδεύουν χρήματα για να έρθει η πολυπόθητη αυτοϊκανοποίηση, γεμίζοντας τα κενά του εγωισμού τους. Ωστόσο το πρόβλημα που εντοπίζεται σε ετούτη τη συμπεριφορά είναι πως οι άνθρωποι πλέον ζουν για να καταναλώνουν και δεν ενδιαφέρονται για τα ουσιώδη πράγματα, παρά μόνο για το σήμερα και ό,τι προκύψει.

Εν τούτοις ο αντίλογος σε εκείνους που επικρίνουν δριμύτατα το shopping therapy είναι πως στην πραγματικότητα είμαστε περαστικοί από ετούτο τον μάταιο κόσμο, και σίγουρα εάν ζήσουμε ένα βίο γεμάτο με στερήσεις από όλες αυτές τις μικρές χαρές, στο τέλος θα διηγούμαστε μεταξύ μας πως το μόνο που καταφέραμε είναι να είμαστε εγκρατείς, δίχως να έχουμε γευτεί τις τυπικές απολαύσεις που βιώνει ο μέσος άνθρωπος.

Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε πως στην Ελλάδα που υφιστάμεθα ακραία οικονομική κρίση, εξαιτίας διαφορών συγκυριών που σχετίζονται με τα πολιτικά ατοπήματα του παρελθόντος, έχουμε φτάσει σε σημείο να κατακρίνουμε το συνάνθρωπο μας γιατί αγόρασε φερειπείν ένα κινητό τηλέφωνο αξίας 300 ευρώ, λες και ο άνθρωπος δεν τα δούλεψε αυτά τα χρήματα για να το αγοράσει. Όμως, αυτά συμβαίνουν όταν υπάρχει η οικονομική ανέχεια, και έχει ως αποτέλεσμα να κατηγορούμε τον οποιονδήποτε γιατί γλεντάει τη ζωή του, σπαταλώντας όσα χρήματα επιθυμεί, χωρίς να δίνει σε κανένα λογαριασμό.

Στις παρακάτω ενότητες θα προσπαθήσουμε να βρούμε τα αίτια που ωθούν τον κόσμο προς αυτήν την κατεύθυνση, και όλες εκείνες τις λεπτές παραμέτρους που το συνοδεύουν και το καθιστούν ένα τόσο έντονο φαινόμενο στην κοινωνία μας, και να δούμε αν τελικά είναι μία μόδα που θα περάσει ή αν όντως είναι πλέον ο κανόνας που ήρθε για να μείνει και να εδραιωθεί.

Οι διαφημιστικές εκστρατείες συμβάλλουν στο shopping therapy

Μπορεί πιθανόν να μην το αντιλαμβάνεται η πλειοψηφία του πληθυσμού πάνω στον πλανήτη, όμως η βιομηχανία της διαφήμισης έχει τόσο τεράστια δύναμη που αναμφίβολα με τα διάφορα διαφημιστικά σποτάκια έχει την ικανότητα να περνάει μηνύματα στον κόσμο που ορισμένες φορές μοιάζει σαν αυθυποβολή, δρώντας βαθιά στον ψυχικό κόσμο των ανυποψίαστων ανθρώπων, με συνέπεια να γιγαντώνεται όλο και περισσότερο το φαινόμενο του shopping therapy.

Άλλωστε δεν είναι τυχαίο πως ξοδεύονται συνολικά δισεκατομμύρια δολάρια μηνιαίως από χιλιάδες εμπορικά σήματα για να πείσουν τον κόσμο μέσα από διάφορες δυναμικές διαφημιστικές εκστρατείες να ψωνίσουν το προϊόν ή την υπηρεσία τους, ούτως ώστε και αυτοί να γευτούν όλα τα υπέροχα οφέλη που προσφέρει η μάρκα τους.

Για να κατανοήσετε την δύναμη που έχουν οι διαφημίσεις, θα σας παραθέσω το παράδειγμα με εκείνα τα σποτάκια που παρουσιάζονται στην τηλεόραση για διάφορα γλυκά και σοκολάτες που προορίζονται για τα παιδιά, όπου εκεί οι γονείς παρουσιάζονται ως εκείνα τα άτομα που επιβραβεύουν τα παιδιά τους με αυτό το γλύκισμα για να μεγιστοποιήσουν την χαρά που δίνουν στα τέκνα τους. Όταν όμως το παιδί στην πραγματικότητα δει αυτό το σποτάκι και ζητήσει από τον γονιό του να του αγοράσει τη συγκεκριμένη σοκολάτα που έπαιξε στο σποτ στην τηλεόραση, και εν τέλει δεν του την πάρει, τότε ξεκινούν οι γκρίνιες και τα προβλήματα μέσα στο σπίτι.

Με λίγα λόγια, γινόμαστε όλοι έρμαια των διαφημιστικών εταιρειών που μισθώνονται από τα μεγάλα brand name για να μας κυριεύουν και να ψωνίζουμε μανιωδώς ό,τι σαβούρα υπάρχει από τρόφιμο, που είναι γεμάτο συντηρητικά και καταστρέφουν την υγεία των ανθρώπων. Δεν πρέπει να αγνοούμε το γεγονός πως οι επεξεργασμένες τροφές ευθύνονται για πολλές μορφές καρκίνου στον ανθρώπινο οργανισμό.

Τώρα, όσον αφορά γενικά τα υλικά αγαθά που εμφανίζονται μέσω των διαφημίσεων σωρηδόν τόσο στην τηλεόραση, όσο και στο διαδίκτυο, όπως για παράδειγμα τα φανταχτερά ρούχα από διάσημους οίκους μόδας, τα εκλεπτυσμένα αρώματα, τα ακριβά αξεσουάρ που καλλωπίζουν τις γυναίκες και τους άντρες, τα καινούργια μοντέλα αυτοκινήτων, τα ωραία παπούτσια κ.λπ είναι πλέον μέρος της καθημερινότητας μας και έχουμε συνηθίσει να ζούμε με την ελπίδα πως θα τα αποκτήσουμε κάποια μέρα.

Επί της ουσίας, σας έχω περιγράψει παραπάνω πως η καταναλωτική μανία είναι άμεσα συνυφασμένη με το shopping therapy, και δεν είναι τυχαίο πως ο κυριότερος παράγοντας που συμβάλλει δραστικά στις δύο προαναφερόμενες μορφές είναι η διαφήμιση.

Οι στερήσεις της φτώχειας ενισχύουν το shopping therapy

Φανταστείτε πόσα άτομα υπάρχουν τριγύρω μας που είναι άνεργα και δεν έχουν ούτε καν 3 ευρώ, όχι για να πιουν καφέ, αλλά ούτε για να αγοράσουν ψωμί. Επομένως γίνεται εύκολα αντιληπτό πως οι επαναλαμβανόμενες στερήσεις σε καθημερινή βάση θολώνουν το μυαλό, και πλέον ο νους λειτουργεί με λάθος κριτήρια. Μην ξεχνάτε πως μέχρι πριν λίγα χρόνια ο κόσμος έπαιρνε δάνεια για να πάει διακοπές, συμπεριλαμβανομένου των μικροδανείων για αγορά ηλεκτρονικών συσκευών όπως smartphone, laptop, Smartwatch και ούτω καθεξής.

Συνεπώς, εξαιτίας όλων αυτών των ατασθαλιών η Ελλάδα είναι ανεπίσημα πτωχευμένη, όπως και οι πολίτες της που εξασκούσαν το άθλημα του shopping therapy, δίχως να νοιάζονται για το αύριο, απλά οι πολιτικοί μας χρυσώνουν το χάπι και μας πουλάνε φρούδες ελπίδες, λέγοντας μας ή τουλάχιστον υπονοώντας πως είμαστε ένα βήμα πριν βγούμε από την κρίση και θα επιστρέψουμε ξανά πάλι πίσω στις καλές συνήθειες του παρελθόντος, όπου το χρήμα έρεε άφθονο και ξοδεύονταν αλόγιστα, και σε γενικές γραμμές ήμασταν όλοι ευτυχισμένοι.

Ο θυμόσοφος λαός έχει βγάλει δεκάδες παροιμίες για την φτώχεια, και όχι άδικα, προφανώς διότι κατά τις προηγούμενες δεκαετίες και ακόμη πιο παλιά το βιοτικό επίπεδο στη χώρα μας ήταν ιδιαίτερα χαμηλό και είχε αφήσει το στίγμα του βαθιά ριζωμένο μέσα στον ψυχισμό των ανθρώπων, οπότε οι σημερινοί παππούδες και γονείς έχοντας ζήσει την ανέχεια του παρελθόντος για να ξορκίσουν το κακό κάνουν όλα τα χατίρια στα παιδιά τους και τα εγγόνια τους, δίνοντάς τους ό,τι ζητήσουν, με την προϋπόθεση αυτά να ζήσουν καλά και να μην περάσουν ποτέ τα πέτρινα χρόνια που βίωσαν οι ίδιοι.

Τα social media και το influencer marketing

Για αμέτρητους λόγους τα social media διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη σημερινή κοινωνία, ίσως επειδή παρέχουν άμεση επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, ακόμη κι αν σε τελική ανάλυση είναι απρόσωπη. Εν πάση περιπτώσει, όπως κάθε τι καινούργιο, έτσι και τα social media έχουν τα καλά τους, έχουν και τα κακά τους.

Ωστόσο, εγώ θα σταθώ ιδιαίτερα στο influencer marketing. Αρχικά, αξίζει να επισημάνω για όσους δεν γνωρίζουν πως ο influencer ουσιαστικά είναι ο επηρεαστής που παρακινεί το κοινό που τον ακολουθεί στο Instagram, το Twitter και το Facebook να ψωνίσει το εκάστοτε προϊόν που προωθεί επί πληρωμή, άσχετα εάν το πράττει υπογείως ή φανερά, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο και δεν αλλάζει η ουσία. Απλά όταν υπάρχει διαφάνεια χτίζεται εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών, δηλαδή του influencer και του κοινού του.

Το επιχείρημα πως αυτά τα άτομα ασκούν την ιδιότητα του influencer για βιοποριστικούς λόγους, είναι γενικά αποδεκτό, και κατά συνέπεια δεν αξίζει να είμαστε αυστηροί απέναντι σε κανένα επάγγελμα, ανεξάρτητα αν μας αρέσει ή όχι. Όμως όταν οι προθέσεις πίσω από το εγχείρημα είναι δόλιες, και γίνονται όλα για το χρήμα, προωθώντας ένα αλλόκοτο έως ανήθικο lifestyle που όχι απλά δεν συνάδει με τα ιδεώδη που έχουμε διδαχθεί από τους προγόνους μας (εννοώ τους Αρχαίους Έλληνες), αλλά καταπατά κάθε έννοια αξιοπρέπειας, τότε δυστυχώς ορισμένοι εξ αυτών είναι απαράδεκτοι.

Σας μιλάω εκ πείρας, γνωρίζοντας πως δουλεύει το σύστημα στο influencer marketing, μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως έχουν κατηγορηθεί ορισμένα άτομα ακόμη και για πολιτική προπαγάνδα, ιδιαίτερα κατά την προεκλογική περίοδο σε πολλές χώρες του πλανήτη, άλλωστε για αυτό το λόγο, το συγκεκριμένο το επάγγελμα έχει λοιδορηθεί άπειρες φορές για τα κόλπα που παίζονται στο παρασκήνιο, με αρνητική συνέπεια να πληρώνουν το μάρμαρο οι ευσυνείδητοι επαγγελματίες που αντικειμενικά δεν φταίνε σε τίποτα για τις αμαρτίες των άλλων. Αλλά όπως πάντα, αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα.

Βέβαια σε αυτές τις περιπτώσεις κινούνται τεράστια χρηματικά ποσά, που δύσκολα μπορεί να αντισταθεί ο οποιοσδήποτε, και μπροστά στα συμφέροντα, τα πάντα επισκιάζονται. Επομένως καταλαβαίνετε πως το shopping therapy που προωθούν οι influencer αντικειμενικά μοιάζει με πταίσμα, εν αντιθέσει με τα υπόλοιπα ζητήματα στα οποία ενδέχεται να είναι εμπλεκόμενοι. Αλλά για να είμαστε δίκαιοι, ευτυχώς οι ανήθικοι είναι λίγοι έως ελάχιστοι, και η πλειοψηφία κινείται σε φυσιολογικά πλαίσια.

Τα αρνητικά του shopping therapy

Αρκετοί ειδικοί πάνω πάνω στον ψυχολογικό τομέα επισημαίνουν πως το shopping therapy είναι κατά κάποιο τρόπο μία ψυχολογική διαταραχή και πρακτικά τα άτομα που επιδίδονται σε αυτήν την ιδιόμορφη συνήθεια προσπαθούν να δικαιολογήσουν τον εθισμό τους στην καταναλωτική μανία, με το πρόσχημα της ψυχολογικής θεραπείας που προσφέρει το ξόδεμα των χρημάτων και η αγορά προϊόντων.

Εν τούτοις δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός πως τα αντικείμενα που αγοράζονται από το εκάστοτε άτομο, θα χρησιμοποιηθούν μόνο για λίγες εβδομάδες έως ότου αντικατασταθούν με τα καινούργια που θα ψωνίσουν την επόμενη φορά. Συνεπώς, ετούτη η αλλόκοτη συμπεριφορά είναι ένας φαύλος κύκλος που δεν οδηγεί πουθενά, και το χειρότερο όλων είναι πως κρύβει τα προβλήματα κάτω από το χαλί, γεννώντας ψεύτικες πεποιθήσεις στο άτομο που προβαίνει στην αλόγιστη σπατάλη των χρημάτων, πιστεύοντας εσφαλμένα πως έτσι λύνονται δήθεν τα προβλήματα.

Επιπλέον, ιδιαίτερα στις σχετικά φτωχές χώρες όπως είναι η Ελλάδα, η επίδειξη πλουτισμού με τα αντικείμενα που αγοράστηκαν και παρουσιάζονται στα social media, διεγείρει την κοινωνική κατακραυγή, πόσο μάλλον τη στιγμή που κάποιοι συνάνθρωποι μας για να φάνε ψάχνουν την τροφή τους στους κάδους απορριμμάτων. Επομένως γίνεται εύκολα αντιληπτό πως υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο τα συγκεκριμένα άτομα να στοχοποιηθούν από ακραίες ομάδες, με συνέπεια να δέχονται bullying (ελληνικά: εκφοβισμό), και φυσικά όλοι γνωρίζουμε που μπορεί να οδηγήσει μία τέτοια κατάσταση.

Επίσης αυτή η ακραία μορφή καταναλωτισμού αναμφισβήτητα δεν καλύπτει καμία από τις βασικές ανάγκες των ανθρώπων που κάνουν shopping therapy, αφού προφανώς κατά κύριο λόγο ψωνίζονται περιττά πράγματα, και μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα οι υποχρεώσεις, όπως οι λογαριασμοί του ρεύματος ή της κινητής τηλεφωνίας που πρέπει να πληρωθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα, διαφορετικά υπάρχει ενδεχόμενο να αυξηθεί το οφειλόμενο ποσό με τόκους υπερημερίας.

Ένα άλλο εξίσου σημαντικό στοιχείο που σχετίζεται με το θέμα μας, και ενδυναμώνει στο έπακρο την υπερκατανάλωση είναι οι ηλεκτρονικές αγορές που διεξάγονται μέσω του διαδικτύου, αφού δεν χρειάζεται ο καταναλωτής να εγκαταλείψει καν το σπίτι του για να μεταβεί στο φυσικό κατάστημα, και το μόνο που χρειάζεται είναι μία πιστωτική ή χρεωστική κάρτα για να ψωνίσει, οπότε, έτσι ενισχύεται περαιτέρω το shopping therapy με συνοπτικές διαδικασίες.

Το shopping therapy ενισχύει την εθνική οικονομία

Όσο κι αν ακούγεται περίεργο, είναι πέρα για πέρα αληθινό, όσο πιο πολύ ψωνίζουν οι πολίτες μιας χώρας, τόσα περισσότερα έσοδα εισέρχονται στα κρατικά ταμεία, κυρίως από το φόρο προστιθέμενης αξίας που είναι γνωστό σε όλους μας ως ΦΠΑ.

Υπενθυμίζεται, πως όταν κινείται η αγορά με φρέσκο χρήμα πρακτικά όλοι βγαίνουν κερδισμένοι, διότι έτσι ανοίγονται νέες θέσεις εργασίας για τους ανέργους και παίρνει μπρος η εθνική οικονομία. Έπειτα ενδέχεται αυτό το χρήμα κάποια στιγμή να γυρίσει πίσω σε εκείνον που τα ξόδεψε, μέσα από την εργασία που αμείβεται.

Εν ολίγοις, δεν είναι καθόλου τυχαίο που στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής οι ανώτατοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης εμμέσως πλην σαφώς προτρέπουν το λαό να ψωνίζει από τα τοπικά φυσικά και ηλεκτρονικά καταστήματα για να τονωθεί η οικονομία με απώτερο σκοπό να υπάρξουν φοροελαφρύνσεις στο μέσο πολίτη, δηλαδή δίνονται κίνητρα στους καταναλωτές να αγαπήσουν τον καταναλωτισμό για το κοινό καλό όλων.

Το πολύ – προβαλλόμενο όραμα της καταναλωτικής ευτυχίας γνωρίζει άνθηση επειδή οι σπουδαιότεροι οικονομολόγοι ανά την υφήλιο συμβουλεύουν τους κυβερνώντες πως είναι η μοναδική ανώδυνη μεθοδολογία που αποφέρει καρπούς χωρίς να ματώσει ρουθούνι, και τελικά έτσι όλες οι πλευρές θα επωμιστούν τα οφέλη που θα προκύψουν από την έξαρση του καταναλωτισμού, δηλαδή είναι μία κατάσταση τύπου Win – Win, και δεν είναι μονόπλευρο το κόλπο (εντός εισαγωγικών πάντα).

Ωστόσο για να λέμε την πλήρη αλήθεια, κανείς από αυτούς τους ειδήμονες δεν κάνει λόγο για τις ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις αυτού του φαινομένου, απλά εξετάζουν το ζήτημα από οικονομικής πλευράς, γιατί ο υπερκαταναλωτισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την χαμηλή αυτοεκτίμηση και τα άτομα μέσα από το κυνήγι της απόκτησης των υλικών αγαθών επιδιώκουν να νιώσουν την αυτοεπιβεβαίωση, που φυσικά είναι μία λάθος διέξοδος που εντείνει τις υπάρχουσες ψυχολογικές διαταραχές, και μελλοντικά ίσως να φέρει και καινούργιες σε χειρότερο βαθμό.

Αυτοπειθαρχία

Η αυτοσυγκράτηση απέναντι στους δεκάδες πειρασμούς και διλήμματα που εμφανίζονται μπροστά μας κάθε μέρα είναι μία αχνή πραγματικότητα που όλη την δοξάζουμε, αλλά λίγοι την ενστερνίζονται. Αν μελετήσετε προσεκτικά τις περισσότερες θρησκείες, θα διαπιστώσετε πως όλες, λίγο – πολύ εστιάζουν στην αυτοπειθαρχία, και κατακρίνουν με το χειρότερο τρόπο την απόκτηση των υλικών αγαθών, διότι δεν φέρνουν τη χαρά, και αν έρθει, θα είναι στιγμιαία, πράγμα που σημαίνει πως δεν έχει κανένα απολύτως νόημα να κυνηγάς το εφήμερο.

Άλλωστε μην κρυβόμαστε πίσω από το μικρό μας δαχτυλάκι, η πρωτεύουσα του καπιταλισμού που είναι οι ΗΠΑ έχει τους περισσότερους άθεους, και στον μόνο Θεό που πιστεύουν η πλειοψηφία των πολιτών είναι το χρήμα, και κατά δεύτερο λόγο στη δόξα για να γίνουν διάσημοι, μήπως και αποκτήσουν τα πέντε λεπτά δημοσιότητας που τους αξίζουν.

Τα πάντα ξεκινούν από το σχολείο, δηλαδή από την παιδική ηλικία, όταν οι ίδιοι οι δάσκαλοι και οι καθηγητές δείχνουν να λατρεύουν τον άστατο τρόπο ζωής, άσχετα εάν δεν το διατυπώνουν με τα λόγια, αλλά το δείχνουν με τις πράξεις, τότε φανταστείτε, με τη ιδανικά θα μεγαλώσουν τα ανήλικα παιδιά και με ποιες προτεραιότητες θα πορευτούν.

Το ίδιο πάνω – κάτω ισχύει και για τις οικογένειες που ανατρέφουν τα τέκνα τους, φερειπείν όταν ο πατέρας λέει στο γιο του πως είναι επιτακτική ανάγκη να κοπιάσεις ούτως ώστε να γίνεις μία μέρα πλούσιος και να βγεις από τη μιζέρια ή όταν η μάνα λέει στην κόρη κοίταξε να παντρευτείς κάποιον εκατομμυριούχο για να μην την πατήσεις όπως εγώ, τότε καταλαβαίνουμε από πού ξεκινούν αυτά τα εσφαλμένα στερεότυπα και που τελικά καταλήγει αυτό το άτομο όταν ενηλικιωθεί.

Στέλιος Θεοδωρίδης
Στέλιος Θεοδωρίδης
Ο ήρωας μου είναι ο γάτος μου ο Τσάρλι και ακροάζομαι μόνο Psychedelic Trance
RELATED ARTICLES

Αφήστε ένα σχόλιο

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

Πρόσφατα άρθρα

Tηλέφωνα έκτακτης ανάγκης

Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος: 11188
Ελληνική Αστυνομία: 100
Χαμόγελο του Παιδιού: 210 3306140
Πυροσβεστική Υπηρεσία: 199
ΕΚΑΒ 166